Hà Nội nỗ lực kiến tạo môi trường đổi mới sáng tạo

Hà Nội thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo

Những năm qua, Hà Nội luôn xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong ba đột phá chiến lược. Ngay từ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XVII, Thành phố đã đề ra mục tiêu xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm sáng tạo hàng đầu của cả nước. Trên cơ sở đó, nhiều chương trình, đề án, cơ chế đã được triển khai đồng bộ nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển (R&D) và đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp.

Theo kết quả PII 2024 do Bộ Khoa học và Công nghệ mới công bố, Hà Nội đạt điểm cao nhất cả nước ở các nhóm trụ cột về nguồn nhân lực, năng lực đổi mới sáng tạo, kết quả công nghệ và tác động kinh tế. Đặc biệt, nhóm chỉ số "Hệ thống đổi mới sáng tạo" và "Kết quả đổi mới sáng tạo" của Hà Nội đều vượt xa mức trung bình cả nước.

Phát biểu tại Lễ công bố kết quả PII 2024, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái đánh giá: "Hà Nội là địa phương có bước tiến rõ rệt trong việc chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo. Cách tiếp cận toàn diện, liên ngành của Hà Nội trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo là mô hình đáng được nhân rộng trên phạm vi cả nước".

Thành công của Hà Nội trong đổi mới sáng tạo không đến từ một vài năm, mà là kết quả của quá trình chuẩn bị lâu dài và kiên trì thực hiện chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là một trong ba khâu đột phá phát triển Thủ đô.

Từ năm 2020, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chương trình số 07-CTr/TU về "Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo giai đoạn 2021–2025", coi đây là trụ cột thúc đẩy tăng năng suất lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh. UBND thành phố cụ thể hóa bằng nhiều kế hoạch, như Kế hoạch số 212/KH-UBND ngày 19/9/2022 triển khai Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Thủ đô đến năm 2025", Chương trình 06 về chuyển đổi số, phát triển chính quyền điện tử – chính quyền số.

Từ chủ trương đến hành động, Thành phố đã đầu tư mạnh cho hạ tầng đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các khu công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khởi nghiệp và mạng lưới kết nối doanh nghiệp – viện – trường. Nổi bật là việc triển khai Đề án thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội, hướng tới xây dựng không gian kết nối giữa doanh nghiệp công nghệ, nhà nghiên cứu và nhà đầu tư.

Đầu tư hạ tầng, phát triển nhân lực và khẳng định vị thế trung tâm đổi mới sáng tạo

Hà Nội hiện là địa phương có hệ sinh thái khoa học - công nghệ phong phú nhất cả nước, với hơn 80 trường đại học, học viện, 70 viện nghiên cứu, gần 150 doanh nghiệp khoa học và công nghệ, cùng hàng nghìn doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động trong các lĩnh vực công nghệ số, y sinh, nông nghiệp thông minh, đô thị thông minh.

Thành phố đã dành trên 1,5% tổng chi ngân sách hằng năm cho khoa học và công nghệ, đồng thời khuyến khích xã hội hóa, thu hút vốn đầu tư ngoài ngân sách cho nghiên cứu và phát triển. Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ được triển khai hiệu quả thông qua Quỹ phát triển KH&CN của Thành phố, với hàng trăm dự án được thụ hưởng trong giai đoạn 2021–2024.

Cùng với đó, Thành phố chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nhiều chương trình hợp tác giữa Thành phố và các trường đại học, viện nghiên cứu lớn được triển khai, giúp hình thành mạng lưới tri thức rộng mở. Theo thống kê của Sở KH&CN, mỗi năm Hà Nội có hàng nghìn đề tài, sáng kiến được ứng dụng thực tiễn trong quản lý, sản xuất và đời sống.

Hà Nội chú trọng phát triển hạ tầng đổi mới sáng tạo. Từ năm 2023, Khu Công nghệ cao Hòa Lạc - khu công nghệ cao trọng điểm quốc gia – đã được bàn giao cho Hà Nội quản lý, mở ra cơ hội lớn để hình thành chuỗi giá trị khép kín từ nghiên cứu, phát triển đến thương mại hóa và mở rộng thị trường.

Bên cạnh đó, HĐND TP. Hà Nội vừa thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội. Đây được coi là bước đi chiến lược, nhằm tạo dựng một tổ chức đầu mối đủ mạnh để dẫn dắt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khắc phục những điểm nghẽn hiện nay và phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế sẵn có của Thủ đô. Trung tâm được giao 3 nhóm chức năng cơ bản: Tham mưu chính sách, hỗ trợ các hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo, làm đầu mối kết nối, điều phối các tổ chức trong và ngoài nước.

Không chỉ đẩy mạnh chuyển đổi số, Hà Nội còn nổi bật với vai trò điểm sáng về đổi mới sáng tạo. Trên địa bàn Hà Nội hiện có hơn 1.000 startup hoạt động, chiếm khoảng 26% tổng số doanh nghiệp khởi nghiệp cả nước. Nhiều doanh nghiệp đã bước đầu thành công trong thương mại hóa sản phẩm công nghệ, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Các sự kiện như Techfest vùng Thủ đô, Ngày hội Khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, hay các chương trình hợp tác giữa Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Sở KH&CN Hà Nội, các trường đại học, quỹ đầu tư mạo hiểm… đang giúp Thủ đô hình thành mạng lưới kết nối 4 nhà: Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp - Nhà đầu tư.

Tại kỳ họp chuyên đề của HĐND TP. Hà Nội tháng 9/2026, có 6 Nghị quyết chuyên để về chuyển đổi số thông qua sẽ tạo hành lang pháp lý quan trọng, khơi thông các nguồn lực để Thủ đô bứt phá.

Giám đốc Sở KH&CN Trần Anh Tuấn cho biết, trong 6 nghị quyết này, TP Hà Nội vận dụng các điều khoản vượt trội của Luật Thủ đô. Chính vì vậy, chúng ta sẽ có những chính sách rất ưu việt, thậm chí có thể vượt lên một số điều khoản của các luật chuyên ngành khác.

Sáu nghị quyết được kỳ vọng sẽ trở thành cú hích mạnh, huy động cả nguồn lực trí tuệ, tài chính và nhân lực trong và ngoài nước để thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cho TP Hà Nội".

Hiện Thành phố đang dành tối thiểu 3% ngân sách cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số - mức đầu tư lớn so với mặt bằng chung cả nước, thể hiện sự ưu tiên đặc biệt của Thủ đô đối với lĩnh vực này.

Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm khoảng 30% trong cơ cấu kinh tế Thủ đô và đến năm 2045, tỷ trọng này đạt từ 40% trở lên. Tầm nhìn ấy khẳng định Hà Nội không chỉ là trung tâm lớn của đất nước mà còn hướng tới trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của khu vực và quốc tế.

Trong thời gian tới, Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, mở rộng hợp tác quốc tế và thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong các lĩnh vực trọng điểm như giáo dục, y tế, giao thông, xây dựng đô thị thông minh. Từ nền tảng dẫn đầu cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo, Thủ đô đang khẳng định vai trò tiên phong trong xây dựng nền kinh tế tri thức và xã hội sáng tạo, hiện đại.

Gia Huy