Hà Nội tăng cường giám sát, cảnh báo sớm để bảo đảm thực phẩm an toàn từ trang trại tới bàn ăn

Theo Sở NN&MT Hà Nội, trước nhu cầu tiêu dùng ngày càng lớn, vấn đề an toàn thực phẩm luôn được đặt ở vị trí trọng tâm. Từ năm 2021 đến nay, các cơ quan chức năng của thành phố đã triển khai đồng bộ hoạt động giám sát, lấy mẫu kiểm tra, truy xuất nguồn gốc và cảnh báo nguy cơ, nhằm bảo đảm sản phẩm lưu thông trên thị trường đạt tiêu chuẩn an toàn và minh bạch.

Trong giai đoạn này, tổng số 9.318 mẫu thuộc các nhóm nông, lâm, thủy sản đã được lấy để giám sát. Việc lấy mẫu tập trung tại các vùng sản xuất quy mô lớn, chợ đầu mối, chợ dân sinh, nhóm sản phẩm OCOP, các sản phẩm chủ lực của Hà Nội, đồng thời giám sát cả nguồn hàng nhập từ các tỉnh khác. Kết quả phân tích cho thấy 96% mẫu đạt yêu cầu, các mẫu vi phạm đã được xử lý nghiêm, kèm theo hơn 250 cảnh báo gửi đến các cơ sở, địa phương và tỉnh liên quan. Qua đó, quy trình truy xuất nguồn gốc, điều tra nguyên nhân và yêu cầu khắc phục được thực hiện kịp thời, ngăn chặn nguy cơ sản phẩm không đạt chuẩn tiếp tục lưu thông.

Song song với việc giám sát ngoài thị trường, các khâu sản xuất cũng được kiểm soát chặt chẽ. Từ năm 2021 đến nay, Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản đã thực hiện 3.300 mẫu test nhanh về tồn dư chất tạo nạc và kháng sinh. Kết quả đáng ghi nhận là không phát hiện mẫu dương tính. Tuy nhiên, trong 630 mẫu thịt gia súc, gia cầm kiểm tra vi sinh, hơn 20% mẫu vượt ngưỡng cho phép, cho thấy cần tiếp tục siết chặt vệ sinh trong khâu giết mổ và bảo quản.

Ở lĩnh vực thủy sản, cơ quan chức năng đã lấy 1.040 mẫu cá thương phẩm tại các vùng nuôi để kiểm tra dư lượng hóa chất, kháng sinh và kim loại nặng. Tỷ lệ mẫu vượt ngưỡng chỉ 2,4%, song vẫn ghi nhận trường hợp có dấu hiệu sử dụng Malachite green và AOZ – các chất cấm tuyệt đối trong nuôi trồng thủy sản.

Trong trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật duy trì giám sát khoảng 1.000 mẫu rau mỗi năm; tỷ lệ mẫu vượt ngưỡng dư lượng thuốc bảo vệ thực vật chỉ ở mức 1%-2%. Dù thấp, nhưng vẫn là cảnh báo để tiếp tục quản lý chặt chẽ việc sử dụng hóa chất trong sản xuất, tuân thủ nguyên tắc "4 đúng".

Bà Nguyễn Thị Thu Hằng – Trưởng phòng Chất lượng và Phát triển thị trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) – đánh giá, một trong những điểm sáng nổi bật giai đoạn 2021-2025 là hiệu quả công tác cảnh báo nguy cơ. Việc phát hiện sớm, cảnh báo kịp thời và xử lý triệt để đã giúp doanh nghiệp, cơ sở sản xuất chủ động điều chỉnh quy trình, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật. Nếu năm 2018, tỷ lệ mẫu vi phạm an toàn thực phẩm ở mức 7,46%, thì đến năm 2023 giảm còn 4,4% và năm 2024 chỉ còn 3%, tương đương mức giảm trung bình 20%/năm – vượt xa chỉ tiêu 10%/năm mà Bộ NN&MT cùng UBND thành phố đề ra.

Song hành, tỷ lệ mẫu đạt chuẩn cũng tăng đều: từ 92,5% năm 2018, lên 93% giai đoạn 2020-2022 và đạt 95,5% trung bình giai đoạn 2022-2025. Những con số này khẳng định sự nỗ lực bền bỉ của các đơn vị chuyên môn trong việc xây dựng chuỗi sản xuất – cung ứng thực phẩm an toàn và bền vững.

Những kết quả đạt được cho thấy sự chủ động của Hà Nội trong kiểm soát toàn diện an toàn thực phẩm nông, lâm, thủy sản. Tuy nhiên, để xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn từ trang trại đến bàn ăn, các giải pháp lâu dài vẫn cần được duy trì và đẩy mạnh.

Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Tạ Văn Tường nhấn mạnh: Các địa phương cần tiếp tục tăng cường tuyên truyền, tập huấn cho người sản xuất và kinh doanh về quy định pháp luật, nguyên tắc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh và phụ gia trong nông nghiệp. Việc nâng cao nhận thức từ gốc sẽ giúp hạn chế vi phạm, đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong giám sát và truy xuất nguồn gốc.

Hệ thống quản lý điện tử, mã QR truy xuất sản phẩm, thiết bị test nhanh hiện đại sẽ hỗ trợ phát hiện sớm nguy cơ và giảm tải cho công tác kiểm nghiệm truyền thống. Song song, việc tăng cường kiểm tra liên ngành tại chợ đầu mối, cơ sở chế biến nhỏ lẻ và các vùng cung ứng hàng về Hà Nội sẽ tạo thành mạng lưới kiểm soát thực phẩm chặt chẽ, minh bạch.

Các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nông dân cũng được khuyến khích tham gia chuỗi sản xuất thực phẩm an toàn, áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, HACCP để nâng cao giá trị, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và xây dựng thương hiệu nông sản Hà Nội.

Có thể khẳng định, công tác giám sát chất lượng và cảnh báo nguy cơ mất an toàn thực phẩm giai đoạn 2021-2025 đã đạt nhiều dấu ấn quan trọng, góp phần xây dựng nền nông nghiệp an toàn, hiện đại và có trách nhiệm. Việc kiên trì kiểm soát, cảnh báo sớm không chỉ giúp nâng cao chất lượng nông sản mà còn tạo nền tảng cho một thị trường thực phẩm sạch, an toàn và bền vững trong tương lai.

Thiện Tâm