Hà Nội tăng tốc ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới đô thị xanh bền vững

Bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt

Thực hiện Nghị quyết số 122/NQ-CP (ngày 8/5/2025) của Chính phủ và Kết luận số 81-KL/TƯ (ngày 4/6/2024) của Bộ Chính trị, Hà Nội đã xác định ứng phó biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt.

Để bảo vệ môi trường, TP. Hà Nội đưa ra những giải pháp toàn diện, từ hoàn thiện thể chế, đầu tư hạ tầng, thúc đẩy chuyển đổi xanh đến nâng cao nhận thức cộng đồng.

Đồng thời, đặt ra nhiều mục tiêu cụ thể, bao gồm: hoàn thiện hạ tầng chống thiên tai, nâng cao năng lực dự báo, giảm rủi ro khí hậu cực đoan, cải thiện chất lượng không khí, giảm phát thải khí nhà kính và phát triển năng lượng tái tạo.

Đáng chú ý, Hà Nội cam kết 100% khu, cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn; 95% rác thải sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý đúng quy định; hơn 90% hoạt động khai thác, sử dụng nước được kiểm soát chặt chẽ.

Phấn đấu tỉ lệ thất thoát nước cấp sẽ giảm xuống 10%, hơn 80% hộ dân nông thôn được cấp nước sạch. Thành phố cũng khẳng định nguyên tắc "không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế", chuyển từ thế bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa, kiểm soát và phục hồi.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, nguyên tắc xuyên suốt của kế hoạch là phát triển bền vững, hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Đây là định hướng chiến lược lâu dài, bảo đảm an toàn cho người dân trước những biến động khí hậu.

Giáo dục, truyền thông – nền tảng thay đổi tư duy

Để hiện thực hóa mục tiêu, Hà Nội coi giáo dục và truyền thông là trọng tâm. Nội dung bảo vệ môi trường sẽ được đưa vào chương trình tiểu học; đồng thời, các chiến dịch truyền thông rộng khắp nhằm thay đổi hành vi, khuyến khích cộng đồng và doanh nghiệp tham gia chuyển đổi xanh, giảm rác thải nhựa.

Thành phố đẩy mạnh thói quen phân loại rác tại nguồn, tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần. Các chương trình thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm vi phạm về khai thác tài nguyên, xả thải và bảo vệ môi trường cũng được triển khai quyết liệt.

Song song, Hà Nội thúc đẩy mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững, áp dụng kinh tế tuần hoàn, phát triển nông nghiệp sinh thái – hữu cơ – phát thải thấp. Lĩnh vực giao thông tập trung chuyển đổi phương tiện công cộng sang xe điện; lĩnh vực xây dựng khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, giảm phát thải từ sản xuất.

Đặc biệt, thành phố tập trung khắc phục ô nhiễm môi trường cấp bách: xây dựng hệ thống xử lý nước thải đô thị và làng nghề; cải tạo hồ, sông nội đô; phát triển khu liên hợp tái chế chất thải, giảm dần chôn lấp rác; đồng thời, kiểm soát khí thải giao thông, bụi xây dựng, tình trạng đốt rơm rạ để cải thiện chất lượng không khí.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Minh Tấn khẳng định, kế hoạch này không chỉ vạch ra mục tiêu dài hạn mà còn yêu cầu các đơn vị hành động ngay. Từ xây dựng trạm quan trắc không khí, hệ thống xử lý nước thải đến phát triển năng lượng tái tạo, tất cả đã có lộ trình cụ thể. Đây là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài để Hà Nội trở thành đô thị xanh, an toàn trước biến đổi khí hậu.

Kế hoạch cũng phân định rõ vai trò của từng sở, ngành, địa phương và cộng đồng dân cư. Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội là cơ quan nòng cốt; Sở Tài chính tham mưu nguồn lực; Sở Văn hóa và Thể thao tăng cường truyền thông; Sở Giáo dục và Đào tạo triển khai giáo dục môi trường. Các tổ chức chính trị – xã hội, Mặt trận Tổ quốc tham gia phản biện, giám sát để tạo sự đồng thuận cao.

Thành phố đặc biệt chú trọng huy động vốn đầu tư xanh, hợp tác quốc tế và ứng dụng công nghệ số. Các dự án công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng, sản phẩm thân thiện môi trường được khuyến khích triển khai. Chính sách mua sắm công xanh, chi tiêu công xanh cũng sẽ được áp dụng, gắn với cam kết quốc gia đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Người dân Thủ đô được khuyến khích tham gia phân loại rác tại nguồn, giảm sử dụng nhựa dùng một lần, trồng cây xanh, bảo vệ nguồn nước, giám sát việc xả thải. Nhiều tuyến phố đã giảm rác thải nhựa, các hồ nội thành dần cải thiện chất lượng nước – minh chứng cho hiệu quả khi cộng đồng đồng hành cùng chính quyền.

Tầm nhìn chiến lược dài hạn đến năm 2050

Với tầm nhìn dài hạn, Hà Nội hướng tới phát triển kinh tế carbon thấp, gắn kết chặt chẽ tăng trưởng xanh với bảo vệ tài nguyên và đa dạng sinh học. Việc lồng ghép thích ứng biến đổi khí hậu vào quy hoạch kinh tế – xã hội được xem là bước đi chiến lược, bảo đảm vừa phát triển, vừa bảo tồn.

Từ định hướng chiến lược, các giải pháp cụ thể đến sự chung tay của cộng đồng, Hà Nội đang khẳng định quyết tâm trở thành đô thị xanh, đáng sống, thích ứng hiệu quả trước biến đổi khí hậu, hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững trong thế kỷ XXI.

Biến đổi khí hậu đang đặt ra thách thức chưa từng có, nhưng cũng mở ra cơ hội để Hà Nội đổi mới mô hình tăng trưởng, định hình lại phương thức phát triển đô thị theo hướng xanh và bền vững. Kế hoạch 249/KH-UBND cùng hàng loạt giải pháp đang được triển khai cho thấy quyết tâm của chính quyền thành phố trong việc vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Quan trọng hơn cả, thành công của Hà Nội không chỉ đến từ nỗ lực của các cấp chính quyền, mà còn từ sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và người dân Thủ đô. Mỗi hành động nhỏ, như phân loại rác, tiết kiệm năng lượng hay trồng thêm một cây xanh, đều góp phần hiện thực hóa mục tiêu lớn: một Thủ đô xanh, an toàn và đáng sống. Với tầm nhìn dài hạn đến năm 2050, Hà Nội đang khẳng định vị thế tiên phong trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, xứng đáng là trung tâm phát triển bền vững của cả nước và khu vực.

Thùy Chi