Hà Nội thông qua nghị quyết gỡ vướng trong bồi thường, tái định cư cho các dự án trọng điểm

Tạo hành lang pháp lý đẩy nhanh các dự án lớn, quan trọng

Theo Nghị quyết, phạm vi điều chỉnh tập trung vào việc tổ chức thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập, được triển khai trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư đối với một số dự án quan trọng. Đối tượng áp dụng gồm các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, cùng các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có liên quan.

Một trong những nội dung cốt lõi của Nghị quyết là việc xác lập các nguyên tắc thực hiện. Theo đó, các dự án phải bảo đảm đúng đối tượng, đúng mục đích, công khai, minh bạch, hiệu quả; hài hòa lợi ích giữa người dân, Nhà nước và doanh nghiệp; không để xảy ra thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm; đồng thời hạn chế phát sinh khiếu kiện đông người, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội. Việc triển khai chỉ được thực hiện đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 và Nghị quyết số 258/2025/QH15.

Quy định rõ trách nhiệm, rút ngắn thời gian xử lý

Nghị quyết quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan trong từng bước triển khai. Trong thời hạn không quá 5 ngày kể từ khi có ý kiến chỉ đạo của cấp có thẩm quyền cho phép thực hiện dự án, Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xác định sơ bộ phạm vi, ranh giới thu hồi đất trên cơ sở quy hoạch phân khu, quy hoạch chung hoặc quy hoạch chi tiết. Trên cơ sở đó, Sở tiếp tục chủ trì lập chủ trương thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập trong thời hạn không quá 5 ngày.

Hồ sơ đề xuất chủ trương thực hiện dự án được quy định cụ thể, bao gồm tờ trình đề nghị chấp thuận chủ trương; văn bản đề xuất dự án nêu rõ mục tiêu, quy mô, nguồn vốn, địa điểm, tiến độ, đánh giá sơ bộ tác động môi trường (nếu có) và đề xuất chủ đầu tư; văn bản chỉ đạo của cấp có thẩm quyền cùng các tài liệu liên quan khác.

Về thẩm định, Sở Tài chính là cơ quan chủ trì, lấy ý kiến các sở, ngành, UBND cấp xã nơi có đất và các đơn vị liên quan. Các cơ quan được lấy ý kiến có trách nhiệm tham gia thẩm định trong thời hạn không quá 3 ngày. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến, Sở Tài chính báo cáo thẩm định và trình UBND TP. Hà Nội xem xét, quyết định chấp thuận chủ trương thực hiện dự án.

UBND TP. Hà Nội có trách nhiệm quyết định chấp thuận chủ trương thực hiện dự án trong thời hạn 3 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Quyết định này xác định rõ mục tiêu, quy mô, nguồn vốn, địa điểm, tiến độ thực hiện và chủ đầu tư dự án thành phần, tạo cơ sở pháp lý để triển khai các bước tiếp theo.

Phân cấp mạnh cho cơ sở, bảo đảm minh bạch và hài hòa lợi ích

Đối với việc lập, thẩm định và quyết định dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập, Nghị quyết giao UBND cấp xã thực hiện trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ khi chủ trương thực hiện dự án được UBND TP. Hà Nội chấp thuận. Việc phân cấp này nhằm rút ngắn thời gian, tăng tính chủ động, đồng thời bảo đảm phù hợp với thực tiễn quản lý tại cơ sở.

Nghị quyết cũng quy định rõ trách nhiệm tổ chức thực hiện và giám sát. UBND TP. Hà Nội chịu trách nhiệm triển khai Nghị quyết đúng quy định pháp luật; Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND TP. Hà Nội thực hiện giám sát. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp của TP. Hà Nội phối hợp giám sát quá trình thực hiện. Trong trường hợp phát sinh vướng mắc, UBND TP. Hà Nội có trách nhiệm kịp thời báo cáo HĐND TP. Hà Nội xem xét, điều chỉnh cho phù hợp.

Việc ban hành Nghị quyết được kỳ vọng sẽ tạo khuôn khổ pháp lý rõ ràng, minh bạch, góp phần đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, bảo đảm tiến độ các dự án lớn, quan trọng, qua đó phục vụ mục tiêu phát triển Thủ đô trong giai đoạn tới.

Đáp ứng yêu cầu phát triển Thủ đô trong giai đoạn mới

Báo cáo thẩm tra, Trưởng ban Pháp chế HĐND TP. Duy Hoàng Dương cho biết, trong giai đoạn 2026-2030, TP. Hà Nội đặt mục tiêu đạt mức tăng trưởng kinh tế - xã hội ở ngưỡng hai con số, hình thành hệ thống động lực phát triển mới, nâng cao vị thế Thủ đô là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, TP. Hà Nội cần triển khai đồng bộ nhiều nhóm nhiệm vụ, trong đó trọng tâm là đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư lớn, quan trọng, có sức lan tỏa cao, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng và cải thiện chất lượng đô thị. Tuy nhiên, Thủ đô đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc đẩy nhanh tiến độ dự án hạ tầng, đô thị hóa, như ùn tắc thủ tục bồi thường đất đai, dẫn đến chậm trễ phê duyệt chủ trương đầu tư.

Theo báo cáo của UBND TP. Hà Nội, một số dự án trọng điểm (như tuyến đường Vành đai 4, dự án Metro đô thị...) đã bị kéo dài do vướng mắc về giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Từ thực tiễn nêu trên, đặt ra yêu cầu phải có một khuôn khổ pháp lý rõ ràng, minh bạch và thống nhất để các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính quyền TP. Hà Nội có căn cứ pháp lý đầy đủ, áp dụng đồng bộ khi thực hiện nhiệm vụ; từ đó nâng cao trách nhiệm, cải thiện chất lượng giải quyết thủ tục hành chính và phát huy hiệu quả cơ chế đặc thù mà Quốc hội đã cho phép.

"Việc ban hành Nghị quyết để thực hiện thí điểm cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 258/2025/QH15 của Quốc hội là cần thiết để rút ngắn thời gian thực hiện dự án, sử dụng ngân sách TP. Hà Nội và nguồn vốn hợp pháp khác cho bồi thường độc lập, góp phần chào mừng Đại hội Đảng lần thứ XIV và thực hiện tầm nhìn phát triển Thủ đô đến năm 2045" - Trưởng ban Pháp chế HĐND TP. Hà Nội Duy Hoàng Dương nhấn mạnh.

Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 13/12/2025 và được áp dụng trong thời gian Nghị quyết 258 của Quốc hội còn hiệu lực.

Thùy Chi