Hiệu quả năng suất từ mô hình mạ khay, cấy máy

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Đoàn Đức Dân, tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm của Hà Nội đạt hơn 222 nghìn ha, trong đó diện tích trồng lúa chiếm hơn 153 nghìn ha, sản lượng ước đạt 860-880 nghìn tấn thóc. Về cơ cấu giống lúa, nhóm giống chất lượng cao, lúa nếp chiếm tới 66,6% diện tích, lúa thuần năng suất khá chiếm 30,7%, lúa lai 2,7%...

Năm 2025, Trung tâm Khuyến nông đã triển khai mô hình ứng dụng mạ khay, cấy máy trên quy mô 400ha (vụ xuân 135ha, vụ mùa 265ha) với sự tham gia của hơn 2.200 hộ dân. Kết quả cho thấy cấy máy cho năng suất cao hơn cấy tay 5-13%. Điển hình trong vụ xuân đạt 63-67 tạ/ha (cao hơn 3-7 tạ), vụ mùa đạt 56-58 tạ/ha (cao hơn 5-7 tạ). Bên cạnh đó, chi phí sản xuất giảm 3,4 triệu đồng/ha nhờ tiết kiệm giống, công lao động, thuốc bảo vệ thực vật. Một máy cấy có thể thay thế 70-80 lao động/ngày, giải phóng sức lao động, nhất là lao động nữ. Lúa sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh nhờ cấy thưa, đẻ nhánh khỏe, ruộng thông thoáng.

Với 400 ha lúa cấy máy của mô hình, hiệu quả kinh tế cao hơn 3,5 - 4 tỷ đồng so với phương pháp truyền thống. Mô hình là cơ sở quan trọng để tiếp tục mở rộng diện tích cấy máy, nâng cao vai trò của các hợp tác xã nông nghiệp trong cung ứng dịch vụ cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất lúa; từng bước tạo vùng sản xuất lúa tập trung cùng giống, cùng thời vụ, khắc phục được tình trạng thiếu nhân lực trong thời vụ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, theo các đại biểu tham dự hội nghị, việc áp dụng cơ giới hóa trong khâu gieo cấy lúa còn gặp không ít khó khăn. Bên cạnh đó, nhiều ruộng đất còn manh mún, không bằng phẳng, gây trở ngại cho việc đưa máy móc vào sản xuất; đội ngũ cán bộ kỹ thuật cơ sở còn thiếu, người vận hành máy chưa được đào tạo bài bản…

Theo Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Nguyễn Thị Kim Quế, để đẩy mạnh chương trình cơ giới hóa, Trung tâm tiếp tục nhân rộng mô hình mạ khay cấy máy tại các vùng sản xuất lúa tập trung. Giai đoạn 2026-2030, Trung tâm sẽ xây dựng 2.500 - 4.000ha mô hình ứng dụng mạ khay, cấy máy trong sản xuất lúa tập trung. Đồng thời đẩy mạnh kết nối, liên kết với các doanh nghiệp dịch vụ cơ giới, hình thành chuỗi giá trị đồng bộ từ gieo cấy, thu hoạch đến tiêu thụ.

Tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương cho biết, để đẩy mạnh cơ giới hóa, đặc biệt là ứng dụng mạ khay, cấy máy trong sản xuất lúa, Hà Nội vẫn tiếp tục hỗ trợ xây dựng mô hình mạ khay, cấy máy quy mô tập trung tại các xã trọng điểm. Các địa phương cần nâng cấp, xây dựng hệ thống thủy lợi, giao thông nội đồng đáp ứng yêu cầu tưới tiêu, di chuyển máy móc; hỗ trợ các đơn vị tiếp cận vốn vay ưu đãi để đầu tư máy móc, thiết bị; khuyến khích ứng dụng công nghệ số, phần mềm điều khiển thông minh để tăng độ chính xác, tiết kiệm nguyên liệu, nâng cao hiệu quả vận hành máy móc.

Thiện Tâm