Khắc phục khó khăn, triển khai mô hình khuyến nông hiệu quả

Theo bà Vũ Thị Hương, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, trong 9 tháng đầu năm 2024, Trung tâm đã triển khai nhiều mô hình khuyến nông trong trồng trọt và chăn nuôi theo đúng kế hoạch và khung thời vụ. Cây trồng đã sinh trưởng phát triển tốt, lúa vụ xuân cho thu hoạch năng suất, chất lượng cao, tuy nhiên do thời tiết rong quý III diễn ra bất thuận, ảnh hưởng nhiều đến tình hình sinh trưởng của cây trồng. Hiện có hai mô hình lúa vụ Xuân và mô hình sen đã nghiệm thu.

Điển hình như mô hình sản xuất lúa chất lượng cao theo VietGAP gắn với tiêu thụ sản phẩm được thực hiện hai vụ, quy mô 100 ha. Trong đó, vụ Xuân quy mô 50 ha thực hiện trên giống lúa TBR225 (có gen Kháng bạc lá) và HD11 được quy hoạch tập trung trên đất chân vàn, sử dụng mạ khay, cấy máy. Các hộ tham gia mô hình tập huấn kỹ thuật hướng dẫn áp dụng quy trình sản xuất theo VietGAP, thay đổi phương thức sản xuất từ truyền thống sang hướng an toàn và được doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Kết quả cho thấy lúa được bón phân, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh theo đúng quy trình kỹ thuật, đúng quy định theo yêu cầu sản xuất VietGAP, cây lúa khỏe, cứng cây, đanh dảnh, có sức đề kháng tốt và ít bị sâu bệnh hại.

Đặc biệt năng suất thu hoạch cao, đạt từ 60 - 69,4 tạ/ha, cao hơn từ 10% đến 20% so với phương pháp cấy truyền thống, được doanh nghiệp bao tiêu với giá từ 7.000 - 7.800 đồng/kg thóc tươi.

Kết quả mô hình chính là tiền đề cho việc quy hoạch vùng sản xuất tập trung, hình thành chuỗi sản xuất khép kín, từ sản xuất đến tiêu thụ. Vụ Mùa được thực hiện trên quy mô 50 ha, với các giống lúa TBR225, HD11 và nếp cái hoa vàng. Lúa sinh trưởng phát triển tốt, đang trong giai đoạn trỗ bông phơi màu đến chín, tuy nhiên do ảnh hưởng của cơn bão số 3 và hoàn lưu bão gây mưa lớn khiến 14,5 ha lúa bị đổ ngã...

Bên cạnh đó, mô hình sản xuất mạ khay cũng khá hiệu quả, mô hình nhằm mở rộng diện tích cấy lúa bằng máy thực hiện hai vụ, với quy mô 170 ha, trong đó vụ Xuân quy mô 85 ha, triển khai thực hiện trên các giống lúa Đài Thơm 8, ĐB18, HD11. 100% diện tích mô hình được cấy máy, góp phần làm giải phóng sức lao động của người sản xuất. Lúa cấy máy sinh trưởng phát triển tốt, đẻ nhánh khỏe, ít sâu bệnh năng suất thực thu đạt từ 61 - 68,6 tạ/ha, cao hơn so với sản xuất lúa truyền thống gieo mạ dược, cấy tay trên 10%. Đồng thời cho hiệu quả kinh tế cao hơn so với phương pháp gieo cấy truyền thống trên 20%.

Về cây ăn quả, tiêu biểu có mô hình thâm canh bưởi theo VietGAP, cấp giấy chứng nhận, quy mô 19,7 ha thực hiện trên giống bưởi Diễn. Các hộ tham gia mô hình được tập huấn và thực hiện đúng kỹ thuật thâm canh bưởi theo quy trình sản xuất VietGAP, ghi chép đầy đủ nhật ký sản xuất. Kiểm nghiệm, phân tích mẫu đất, mẫu nước lần đầu tại các điểm mô hình đều dưới ngưỡng, đảm bảo theo quy định của sản xuất VietGAP. Hiện các vườn bưởi cây sinh trưởng phát triển tốt, quả to, đều, chu vi quả đạt từ 40 - 45cm và đang trong giai đoạn vào nước, tạo ngọt.

Trong chăn nuôi thủy sản, Trung tâm Khuyến nông cũng đã tích cực triển khai thực hiện, đến nay đàn vật nuôi đều phát triển khỏe mạnh, không xảy ra dịch bệnh.

Điển hình như mô hình chăn nuôi bò sinh sản được thực hiện trong hai năm 2023 - 2024, với quy mô 170 con bò cái Zebu (lai Shind, lai Brahman…). Trung tâm đã đưa giống bò cái nền sinh sản vào nuôi tại các vùng có bãi chăn thả, vùng chăn nuôi trọng điểm giàu thức ăn xanh và áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo với giống 3B chuyên thịt, nhằm tăng số lượng đàn bò cái nền và sản lượng bò thịt cung cấp cho Thủ đô. Đồng thời triển khai mô hình góp phần tận dụng được lao động nông nhàn tại địa phương, đây cũng vừa là tài sản, vừa là tư liệu sản xuất để các hộ phát triển kinh tế. Sau hơn một năm triển khai, đến nay đàn bò sinh trưởng phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt 100%, các chỉ tiêu sinh sản cao, tỷ lệ số bò động dục hiện đã đạt trên 90%. Đã phối giống cho 158 con, trong đó có 100 con đã xác định có chửa và 58 con đang theo dõi chửa. Năm 2024, Trung tâm tiếp tục triển khai mô hình chăn nuôi bò sinh sản năm 2024 - 2025 với quy mô 40 con; hiện bò khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, ăn tốt, đã quen với môi trường nuôi mới.

Ngoài ra, mô hình nuôi thuỷ sản theo hướng VietGAP với quy mô 25 ha, thả 225 nghìn con cá chép V1 và 150 nghìn con cá rô phi. Áp dụng quy trình sản xuất theo hướng VietGAP, ngoài các điều kiện tự nhiên như môi trường ao nuôi, nguồn nước, các hộ được hướng dẫn lập sổ ghi chép nhật ký sản xuất nhằm truy xuất nguồn gốc cá. Hiện đàn cá khoẻ mạnh, sinh trưởng phát triển tốt, đồng đều. Cá chép đạt trọng lượng từ 640 - 660 gram/con, cá rô phi đạt từ 640 - 660 gram/con.

Hay mô hình nuôi cá - lúa quy mô 15 ha, thả 90 nghìn con cá chép V1 và 135 nghìn con cá trắm cỏ. Việc trồng lúa kết hợp nuôi cá mang lại lợi nhuận kép do cá và lúa có quan hệ cộng sinh, giúp giảm lượng phân bón, giảm công làm cỏ. Hiện tại, cá khỏe mạnh, đều con, sinh trưởng phát triển tốt, cá trắm cỏ đạt trọng lượng từ 890 - 910 gram/con, cá chép đạt trọng lượng từ 430 - 460 gram/con.

Bên cạnh đó, thời gian qua, Trung tâm Khuyến nông cũng thực hiện mô hình nuôi cá lồng quy mô lồng nuôi 1.000 m3, thả 20 nghìn con cá lăng nha. Nuôi cá lồng bè tận dụng được diện tích mặt nước lớn của sông, hồ chứa để sản xuất thuỷ sản. Đồng thời, sẽ tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có trong nguồn nước, kết hợp với việc sử dụng chế phẩm sinh học giúp hạn chế được tình trạng ô nhiễm môi trường nuôi, hạn chế được việc sử dụng thuốc, hoá chất trong nuôi trồng. Hiện tại đàn cá khỏe mạnh, phát triển tốt, trọng lượng trung bình đạt 840 - 870 gram/con.

Tuy đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng theo bà Vũ Thị Hương, trong quá trình hoạt động khuyến nông 9 tháng đầu năm vẫn gặp phải một số khó khăn khách quan, bất khả kháng. Những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, tình hình dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi diễn biến phức tạp, luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát, khó lường. Nhất là cơn bão số 3 cũng gây ra những thiệt hại không nhỏ ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng của một số mô hình, trong khi một số mô hình trồng trọt khác chưa thể triển khai do mưa quá nhiều. Bên cạnh đó, còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức khác như: Giá nông sản và giá vật tư đầu vào không ổn định, đã ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp và công tác chỉ đạo triển khai các mô hình của trung tâm.

Trong thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã lên kế hoạch triển khai các biện pháp khắc phục, từ việc gieo giống để kịp thời sản xuất khi thời tiết thuận lợi, trồng lại các loại cây dược liệu, chăm sóc lại các diện tích bị thiệt hại đến việc điều chỉnh quy trình sản xuất phù hợp với điều kiện thực tế.

Đồng thời sẽ tập trung vào việc đánh giá, tổng kết các mô hình còn lại, tiếp tục hỗ trợ các mô hình như: Tiếp tục triển khai mô hình Chăn nuôi bò sinh sản năm 2024-2025 với quy mô 40 con; xuất cấp hỗ trợ giống, vật tư từ đầu tháng 10/2024 cho mô hình Chăn nuôi lợn thương phẩm... Bên cạnh đó, tiếp tục hợp tác với các tổ chức quốc tế như Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) để nâng cao chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp tại Hà Nội.

Thiện Tâm