Lễ hội Xôi ở làng nghề Phú Thượng

Chủ tịch Hội làng nghề Phú Thượng Nguyễn Thị Loan cho biết, cứ mỗi độ xuân về nhân dân trên địa bàn phường lại tổ chức Lễ hội thi nấu Xôi để giữ vững và phát triển Thương hiệu Làng nghề truyền thống Xôi Phú Thượng. Qua hội thi sẽ giới thiệu tới các đại biểu và bà con những sản phẩm, tinh hoa và sự sáng tạo được thể hiện qua những đĩa xôi đẹp mắt, nhiều mô hình, cách làm hay trên địa bàn để kịp thời tuyên truyền, quảng bá sản phẩm.

"Ý thức được rằng thổi bùng ngọn lửa đầy khí thế hôm nay đã khó nhưng giữ cho nó sáng mãi, ngày càng sáng hơn, đến được với tất cả mọi người, mọi nhà, trở thành nếp nghĩ, cảm nhận và thói quen hàng ngày lại càng khó hơn. Việc của chúng ta đang làm hôm nay, tại đây là một sự kiện hàng năm đáng trân trọng" – bà Loan chia sẻ.

Phát biểu tại hội thi Chủ tịch UBND phường Phú Thượng Nguyễn Văn Tưởng nhấn mạnh, văn hoá được Đảng và Nhà nước xác định là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Ở mỗi địa phương văn hoá đều có nét đặc sắc riêng, thể hiện qua các di sản hoặc đời sống văn hoá tinh thần của cộng đồng dân cư.

Phú Thượng là địa phương có bề dày lịch sử của quận Tây Hồ với nhiều đặc sắc văn hoá, trong đó Lễ hội Xôi là một lễ hội văn hóa truyền thống phản ánh ước vọng của người dân về một cuộc sống no đủ, sung túc được duy trì hàng năm.

Đây cũng là một trong những hoạt động nhằm thực hiện Chương trình 02 của Quận ủy Tây Hồ về "Tăng cường công tác quản lý Nhà nước về kinh tế; chú trọng phát triển ngành dịch vụ du lịch gắn với di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh các làng nghề truyền thống" giai đoạn 2020 - 2025, góp phần duy trì và phát triển kinh tế địa phương bền vững.

Chủ tịch UBND phường Phú Thượng chia sẻ, hàng thế kỷ nay, cứ vào lúc chiều muộn hay sáng sớm, chỉ đến đầu làng Gạ (Kẻ Gạ, tức làng Phú Gia nằm bên bờ Nam sông Hồng, nay thuộc phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội), đã thấy hương xôi nếp lan tỏa khắp làng trên xóm dưới. Nhờ nước mát của dòng Nhị Hà và phù sa cổ màu mỡ mà Phú Thượng xưa có cánh đồng lúa trù phú và phì nhiêu. Mỗi khi vào mùa, hương lúa thơm ngát triền đê sông Hồng… Từ những cánh đồng màu mỡ này, người dân Phú Thượng trồng được hai loại gạo thượng hạng là nếp cái hoa vàng và nếp dâu keo để đồ xôi.

Trải qua quá trình lao động cần cù, sáng tạo, đến nay người dân làng Gạ nói riêng và nhân dân phường Phú Thượng nói chung đã tiếp tục giữ gìn và phát triển nghề. Xuất phát từ niềm đam mê và tình yêu nghề, các nghệ nhân rất công phu từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu chế biến để tạo ra được thành phẩm xôi Phú Thượng bóng, no tròn, dẻo ngon mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người Hà Nội thanh lịch.

"Để định vị giá trị, bảo vệ và phát huy thương hiệu làng nghề truyền thống làm xôi Phú Thượng với tư cách là một di sản văn hoá, năm 2024, Bộ VHTT&DL đã ghi danh "Nghề Xôi Phú Thượng" vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia trong niềm vui và tự hào của mỗi người dân phường Phú Thượng, nhưng đây cũng là trách nhiệm của tất cả chúng ta trong việc bảo tồn, phát huy di sản trăm năm của ông cha để lại" – đồng chí Nguyễn Văn Tưởng nhấn mạnh.

Đồng thời khẳng định, Xôi Phú Thượng sẽ không chỉ là món ẩm thực nổi tiếng mà làng nghề cổ còn là điểm du lịch với các tour du lịch hấp dẫn thu hút khách trong và ngoài nước thăm quan, trải nghiệm; góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Quan trọng hơn, từ những gánh xôi giản đơn mà ấm nghĩa tình, hình ảnh một vùng đất nhiều trầm tích văn hóa sẽ được quảng bá rộng rãi hơn tới bạn bè khắp nơi trên thế giới, góp phần phát triển phường Phú Thượng ngày một văn minh, giàu đẹp xứng đáng truyền thống phường Anh hùng.

Minh Anh