Mở ra không gian bứt phá cho tăng trưởng kinh tế của Thủ đô

Phóng viện Báo Điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với TS. Lê Ngọc Anh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội để làm rõ hơn những giải pháp để Hà Nội hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Ông đánh giá như thế nào về khả năng đạt mức tăng trưởng từ 8% trở lên của Hà Nội trong năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030?

TS. Lê Ngọc Anh: Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, là năm tăng tốc, bứt phá và về đích; là năm tiến hành Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đồng thời chuẩn bị tốt nền tảng sẵn sàng bước vào Kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hiện nay, Hà Nội không chỉ là một cực tăng trưởng mà còn đóng vai trò tạo động lực tăng trưởng cho cả vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước. Do vậy, với quyết tâm chính trị cao nhất, mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên năm 2025 được coi là trách nhiệm của Hà Nội phải đạt được và các kết quả tăng trưởng kinh tế của năm nay sẽ là nền tảng, tiền đề vững chắc cho việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Thủ đô đạt hai con số vào giai đoạn 2026-2030.

Cơ sở của nhận định này xuất phát từ những yếu tố trợ lực cho tăng trưởng kinh tế. Với tư duy mới, cách làm mới, một số chính sách thực hiện Luật Thủ đô (sửa đổi) triển khai thực hiện hiệu quả ngay trong năm 2025. Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 vừa được Chính phủ phê duyệt sẽ tạo ra những nguồn lực mới, không gian mới, tiền đề quan trọng để Hà Nội tạo bước chuyển có tính đột phá trong huy động sức mạnh tổng hợp, khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của Thủ đô.

Một số ngành có tốc độ tăng trưởng tốt, đóng góp lớn vào GRDP Thành phố và còn nhiều dư địa phát triển như: Công nghệ Thông tin và Truyền thông; Bán buôn, Bán lẻ; Vận tải và Bưu chính; Tài chính, Ngân hàng, Bảo hiểm; Hành chính và dịch vụ hỗ trợ. Các ngành sản xuất tiếp tục phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19 thể hiện chỉ số sản xuất công nghiệp quý sau cao hơn quý trước, kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng liên tục.

Hà Nội tiếp tục thuộc nhóm địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút FDI. Ngoài ra, một số động lực tăng trưởng mới có nhiều tiềm năng phát triển như: các mô hình kinh tế mới (kinh tế số, kinh tế đêm, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, kinh tế chia sẻ, kinh tế xanh, kinh tế đô thị…), ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, chuyển đổi số, nhân lực chất lượng cao, là trung tâm khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của Vùng và cả nước.

Cần tận dụng các chính sách vượt trội để tăng tốc phát triển

Hà Nội vừa ban hành Chương trình hành động số 03/CTr-UBND, trong đó đưa ra 9 nhóm nhiệm vụ trọng tâm để thực hiện mục tiêu này. Theo ông, những giải pháp nào cần được tập trung thực hiện để đạt được mục tiêu đã đề ra?

TS. Lê Ngọc Anh: Để mở ra không gian bứt phá cho tăng trưởng năm 2025 và nền tảng phát triển giai đoạn 2026-2030, theo tôi, Hà Nội cần tận dụng tốt những dư địa sẵn có, đẩy mạnh và làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, cũng như tiếp tục khai thác các động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế. Trong 9 nhóm nhiệm vụ trọng tâm tại Chương trình hành động số 03/CTr-UBND Thành phố, tôi xin đề xuất một số giải pháp cần được tập trung thực hiện.

Một là, xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển Thủ đô, tận dụng các chính sách vượt trội để tăng tốc phát triển. Trước hết, khẩn trương hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, không ảnh hưởng đến người dân và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, vận dụng tối đa các cơ chế, chính sách đột phá trong Luật Thủ đô gắn với tổ chức thực hiện Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Tập trung rà soát, tinh gọn các thủ tục hành chính, nhất là các thủ tục để cải thiện môi trường kinh doanh, gỡ bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân và thu hút nguồn vốn FDI vào những ngành lĩnh vực công nghệ cao, chất lượng cao.

Hai là, khơi thông và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư công: Xác định các dự án có khả năng hấp thụ vốn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, bám sát kế hoạch tiến độ, giải ngân từng tuần, từng tháng, từng dự án ngay từ đầu năm; phấn đấu giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2025 đạt trên 95% và thực hiện quyết liệt các biện pháp để giải ngân sớm với tỷ lệ cao từ trong năm, tránh dồn vào quý IV. Đặc biệt tập trung chỉ đạo những dự án lớn, tạo động lực thúc đẩy phát triển cho vùng, khu vực như: Dự án đường Vành đai 4; Tuyến đường sắt đô thị số 2; Tuyến đường sắt đô thị số 5; Dự án cầu Tứ Liên, cầu Ngọc Hồi, cầu Trần Hưng Đạo, cầu Thượng Cát; chuẩn bị đầu tư để phát triển 5 trục động lực... Đối với các dự án mới trong Kế hoạch trung hạn chưa triển khai hoặc dự án đang trong quá trình điều chỉnh, khẩn trương hoàn thiện thủ tục để tiếp tục thực hiện hoặc khởi công dự án trong năm 2025.

Tiếp tục rà soát, xử lý các dự án chậm triển khai, xử lý dứt điểm đối với các dự án đầu tư đã hết thời gian gia hạn 24 tháng. Bên cạnh đó, Thành phố cũng sẽ tăng cường công tác kiểm tra định kỳ việc thực hiện dự án đầu tư theo quy định của pháp luật nhằm chủ động phòng ngừa từ xa, phát hiện từ sớm các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm tiến độ, chậm triển khai trên địa bàn, kịp thời xử lý dứt điểm, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn ngay từ ban đầu.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh sản xuất và tiêu dùng trong nước. Phấn đấu giá trị gia tăng ngành công nghiệp đạt trên 7%. Trong đó ưu tiên đầu tư phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi năng lượng, công nghiệp hỗ trợ phục vụ công nghệ cao,… Đẩy mạnh chuyển đổi số, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại, điện tử, tăng nguồn thu cho ngân sách từ các hoạt động kinh doanh bán hành trực tuyến.

Triển khai đồng bộ các giải pháp kích cầu tiêu dùng, đẩy mạnh cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên tiêu dùng hàng Việt Nam". Tăng cường hoạt động quản lý thị trường, ngăn chặn hàng hóa chất lượng thấp, hàng giả, hàng nhái. Tập trung phát triển, nâng tầm bằng công nghệ số các không gian văn hoá, di tích, sản phẩm công nghiệp văn hoá, sản phẩm du lịch mới, đặc sắc.

Bốn là, thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. Mở rộng không gian phát triển. Trong năm 2025, tập trung thu hút đầu tư từ 1-2 dự án lớn vào Khu công nghệ cao Hòa Lạc, đồng thời đẩy nhanh tiến đô xây dựng Khu công nghệ cao sinh học Bắc Từ Liêm và tiếp tục xây dựng các Khu công nghệ cao sinh học, Khu Công viên công nghệ, khai thác và mở rộng các không gian sáng tạo, xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp Hà Nội, xây dựng các không gian văn hóa mới,… 

Khuyến khích những mô hình kinh tế mới, phù hợp với xu thế phát triển chung của thế giới, giàu tiềm năng như kinh tế số (gồm Công nghệ thông tin và truyền thông, kinh tế số nền tảng và kinh tế số ứng dụng trong các ngành, mô hình kinh tế tuần hoàn (thử nghiệm trong các ngành công nghiệp môi trường, nông nghiệp, năng lượng, vật liệu xây dựng), mô hình kinh tế chia sẻ (phòng nghỉ, phương tiện, gọi vốn cộng đồng, cho vay, chia sẻ doanh nghiệp…), đẩy nhanh mô hình kinh tế đêm theo hướng bền vững (giải trí, du lịch, mua sắm, ẩm thực), đẩy mạnh phát triển kinh tế sáng tạo (quảng cáo, kiến trúc, thiết kế, điện ảnh, phát thanh và truyền hình, âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn, xuất bản, phần mềm và kỹ thuật số, thủ công mỹ nghệ,…).

Xin ông cho biết Hà Nội cần sự hỗ trợ gì về chính sách, các giải pháp hỗ trợ từ Chính phủ và các Bộ, ngành để thực hiện mục tiêu này?

TS. Lê Ngọc Anh: Để hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng, Hà Nội rất cần sự hỗ trợ từ Chính phủ và các Bộ, ngành cùng đồng hành. Chính phủ và các Bộ, ngành tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các quy định không còn phù hợp, chồng chéo hoặc chưa đầy đủ, đặc biệt là xây dựng các cơ chế, chính sách phù hợp cho các mô hình kinh tế mới. Đảm bảo tiến độ sửa đổi các Luật: Doanh nghiệp, Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh, Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo,… Chính phủ, cùng các Bộ, ngành giúp đỡ Thành phố trong việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án còn tồn đọng kéo dài, dự án dừng thi công để khẩn trương triển khai, hoàn thành và đưa vào sử dụng chống lãng phí, thất thoát. Tiếp tục thực hiện phân cấp mạnh về quản lý kinh tế - xã hội gắn với phân cấp nguồn thu nhiệm vụ chi, chú trọng hướng dẫn, kiểm tra giám sát sau phân cấp.

Kiến nghị Trung ương dành ngân sách để hỗ trợ Hà Nội triển khai thực hiện các dự án thí điểm có kiểm soát đối với việc thử nghiệm công nghệ, sản phẩm, dịch vụ hoặc mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới sáng tạo,…

Ngoài ra, đề nghị Chính phủ và các bộ ngành quan tâm, ủng hộ, hướng dẫn, hỗ trợ để Hà Nội có thể phát triển, sử dụng phù hợp, hiệu quả quỹ đất hai bên bờ sông Hồng, sông Đuống cho phát triển kinh tế - xã hội.

Xin cảm ơn ông!

Minh Anh ( thực hiện)