Nâng cao hiệu quả khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi

Ngày 12/6, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với 2 dự thảo Nghị quyết của HĐND TP. Hà Nội quy định về hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi thuộc tuyến sông có đê trên địa bàn thành phố và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025).

Hội nghị do Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội Nguyễn Lan Hương chủ trì.

Phát huy hiệu quả sử dụng đất và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội

Trình bày dự thảo Nghị quyết của HĐND TP. Hà Nội quy định hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê trên địa bàn TP. Hà Nội, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Văn Quyến khẳng định, việc sử dụng, khai thác đất nông nghiệp tại các bãi sông, bãi nổi phải phù hợp đặc điểm địa hình, thổ nhưỡng, khí tượng thủy văn và điều kiện môi trường của từng khu vực. Các phương án sử dụng đất phải bảo đảm an toàn trong mùa mưa lũ, hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra và được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định tại khoản 4 Điều 32 Luật Thủ đô.

Dự thảo cho phép chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi nhằm phát huy tối đa giá trị sử dụng đất, đồng thời khuyến khích kết hợp sản xuất nông nghiệp với phát triển du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm. Đối với các công trình phục vụ trực tiếp sản xuất, quy định yêu cầu sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, dễ tháo dỡ, di dời; nghiêm cấm xây dựng công trình kiên cố, làm nhà ở hoặc thay đổi dòng chảy, nền bãi sông. Mọi hành vi vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Tại hội nghị, nhiều đại biểu, chuyên gia và nhà khoa học nhất trí cao với sự cần thiết ban hành hai nghị quyết, coi đây là bước đi quan trọng nhằm phát huy hiệu quả sử dụng đất và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Tuy nhiên, không ít ý kiến cũng bày tỏ băn khoăn về một số quy định có thể làm giảm hiệu quả thực tiễn khi triển khai.

Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về dân chủ - pháp luật (Ủy ban MTTQ TP. Hà Nội) ông Lê Văn Hoạt chỉ ra rằng, quy định "không xây dựng tường bao, không lợp mái công trình, không tôn nền bãi sông" sẽ gây khó khăn đáng kể cho nhà đầu tư, đặc biệt là trong khâu bảo quản, sơ chế và lưu trữ nông sản. Theo ông Lê Văn Hoạt, mục tiêu của nghị quyết là khơi thông tiềm năng, mở cơ chế khuyến khích đầu tư, nhưng nếu cấm đoán cứng nhắc về cơ sở vật chất thì sẽ vô hình trung tạo rào cản cho các mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch hoặc giáo dục trải nghiệm.

Ở góc độ pháp lý, luật sư Lê Gia Ánh (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, số liệu thống kê hiện nay còn thiếu cập nhật sau quá trình sắp xếp đơn vị hành chính. Cụ thể, UBND TP. Hà Nội mới thống kê hiện trạng sử dụng đất ngoài bãi, chưa đánh giá được tổng diện tích có thể khai thác và chưa xác định nguồn thu hàng năm từ việc sử dụng đất này. Vì vậy, việc rà soát lại số liệu và đánh giá thực tiễn là yêu cầu cần thiết nhằm hoàn thiện cơ sở khoa học cho nghị quyết.

Hướng tới hành lang pháp lý vững chắc, phát triển bền vững

Cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, việc ban hành nghị quyết là bước cụ thể hóa các chủ trương và định hướng đã được bàn bạc qua nhiều thời kỳ. Ông nhấn mạnh, cần thay đổi tư duy tiếp cận: việc khai thác đất bãi sông không đơn thuần là thực hiện quy định của Luật Thủ đô mà còn là cơ hội để khơi dậy tiềm năng kinh tế - sinh thái của các dòng sông.

Một số chuyên gia cũng cho rằng, thủ tục cấp phép xây dựng công trình trên đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi hiện còn phức tạp, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, việc tinh gọn thủ tục, rút ngắn quy trình cấp phép và để sở chuyên ngành quy định chi tiết sẽ giúp bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tế triển khai.

Đối với dự thảo Nghị quyết về Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021–2025), nhiều ý kiến cho rằng cần có đánh giá sâu sắc hơn về hiệu quả của giai đoạn trước, đồng thời làm rõ căn cứ pháp lý trong việc điều chỉnh tăng, giảm diện tích các loại đất.

Kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP. Hà Nội Nguyễn Lan Hương ghi nhận và đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, tâm huyết của các chuyên gia, đại biểu và cơ quan chuyên môn tham gia phản biện. Bà nhấn mạnh, cả hai dự thảo nghị quyết đều thể hiện tính cấp thiết, phù hợp với Luật Thủ đô và các luật liên quan như Luật Đê điều, góp phần kế thừa định hướng phát triển đất đai một cách bài bản, thực tiễn.

"Nếu được thông qua, các nghị quyết không chỉ kế thừa kết quả nghiên cứu, thực tiễn đã có mà còn phản ánh trung thực những khó khăn, vướng mắc trong triển khai hiện nay. Điều quan trọng là tạo nền tảng pháp lý để phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai, xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh, xanh và hiện đại", bà Nguyễn Lan Hương khẳng định.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội Nguyễn Lan Hương đề nghị các cơ quan chuyên môn tiếp tục rà soát, làm rõ thêm một số khái niệm, bảo đảm tính thống nhất, khả thi và hiệu quả trong quản lý, đặc biệt là các quy định về hành lang thoát lũ và phương thức đầu tư. Đồng thời, đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần chủ động tiếp thu các ý kiến xác đáng để hoàn thiện nội dung nghị quyết, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc khai thác, sử dụng hiệu quả quỹ đất nông nghiệp quý giá của Thủ đô.

Thùy Chi