Phát huy vai trò của lực lượng dân phòng trong phòng chống cháy nổ

Theo quy định của Luật Phòng cháy, chữa cháy (PCCC) năm 2014, lực lượng dân phòng (LLDP) là một trong 4 lực lượng nòng cốt trong hoạt động PCCC và cứu nạn, cứu hộ (CNCH), gồm: Dân phòng; PCCC cơ sở; chuyên ngành; lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH.

Luật PCCC cũng quy định tại mỗi thôn, tổ dân phố phải thành lập 1 Đội dân phòng, được biên chế từ 10 đến 30 đội viên. Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm quyết định việc thành lập, quản lý hoạt động đối với lực lượng này.

Với tốc độ đô thị hóa nhanh như hiện nay, cùng với đó là nhu cầu sử dụng điện, xăng dầu, khí đốt, ngày càng nhiều thì nguy cơ tiềm ẩn về cháy nổ trên địa bàn Hà Nội luôn thường trực. Đánh giá về hiệu quả hoạt động của lực lượng dân phòng trên địa bàn Thành phố, đại diện lãnh đạo Công an TP. Hà Nội cho biết, LLDP luôn là lực lượng cơ sở đầu tiên phát hiện và tổ chức cứu chữa các tình huống cháy, nổ giai đoạn ban đầu, khi sự cố mới xảy ra, chỉ cần sử dụng phương tiện chữa cháy đã được trang bị tại chỗ để xử lý thì hiệu suất thành công sẽ rất cao.

Thời gian qua, LLDP Thành phố đã bước đầu đã phát huy được tính hiệu quả nhất định, là cánh tay nối dài của UBND và công an cấp xã trong công tác đảm bảo an toàn về PCCC tại địa phương, nhất là đối với khu dân cư, hộ gia đình. Đặc biệt, trong công tác CNCH, LLDP đã phối hợp, hỗ trợ Cảnh sát PCCC và CNCH hướng dẫn được người dân thoát nạn, thoát hiểm trong những vụ việc đơn giản; di chuyển và bảo vệ tài sản, an ninh trật tự phục vụ công tác chữa cháy.

Tuy nhiên, cũng theo đại diện lãnh đạo Công an TP. Hà Nội, LLDP được thành lập với nòng cốt là lực lượng tự quản, dân quân tự vệ, bảo vệ dân phố và tình nguyện viên tại địa phương; nhiều đội viên đã có tuổi đời khá cao (nhiều người nằm trong độ tuổi nghỉ hưu), dẫn đến việc sử dụng các trang thiết bị, phương tiện, PCCC và CNCH gặp nhiều khó khăn.

Về cơ bản các đội dân phòng trên địa bàn Thành phố đều đã được trang bị phương tiện PCCC và CNCH ban đầu như bình chữa cháy, đèn pin, búa, rìu, xà beng, búa tạ,.. Tuy nhiên, một số đơn vị chưa trang bị đầy đủ theo quy định của Chính phủ, Bộ Công an, nhất là về trang phục và đồ bảo hộ cá nhân như quần áo, găng tay, mũ, ủng, mặt nạ phòng độc,…

Từ thực tế trên cho thấy vai trò của lực lượng dân phòng trong công tác PCCC và CNCH tại địa phương là rất quan trọng; việc đầu tư và phát hiệu quả hoạt động của lực lượng này sẽ góp phần giảm thiểu số vụ cháy xảy ra, kịp thời dập tắt các đám cháy ngay từ khi mới phát sinh, không để cháy lan, cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Nâng cao hiệu quả hoạt động của Lực lượng dân phòng

Theo Phó Chủ tịch thường trực UBND Thành phố Lê Hồng Sơn, Hà Nội đang chỉ đạo xây dựng "Đề án Tổng thể nâng cao năng lực và đảm bảo an toàn PCCC&CNCH trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2022-2025, định hướng 2030, tầm nhìn đến năm 2050". Trong đó, xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đột phá là xây dựng, nâng cao hiệu quả hoạt động của LLDP đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ công tác PCCC và CNCH trong tình hình mới, theo phương châm "bốn tại chỗ".

Cụ thể, Thành phố tập trung rà soát, kiện toàn về lực lượng dân phòng, đảm bảo đáp ứng các điều kiện cần thiết về trang phục, thiết bị bảo hộ cá nhân, nơi làm việc và chế độ chính sách cho thành viên đội dân phòng trong hoạt động PCCC và CNCH tại các địa phương.

"Ngay trong năm 2022, Thành phố sẽ rà soát, bổ sung cho những đơn vị còn thiếu về phương tiện PCCC và CNCH theo quy định của Bộ Công an. Ngoài ra, kể từ năm 2023 sẽ tính toán bổ sung thêm những trang bị phương tiện khác ngoài danh mục tối thiểu do Bộ Công an quy định cho lực lượng dân phòng như trang bị máy bơm chữa cháy" - Phó Chủ tịch thường trực UBND TP Hà Nội nhấn mạnh.

Hiện tại Hà Nội đã giao Công an Thành phố tăng cường huấn luyện, đào tạo, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ PCCC và CNCH cho lực lượng dân phòng đảm bảo đáp ứng yêu cầu để xử lý các tình huống cháy nổ, sự cố, tai nạn trong giai đoạn ban đầu.

Đây là một trong những yếu tố quyết định đến hiệu quả trong công tác chữa cháy, CNCH. Bên cạnh đó, Thành phố cũng sẽ nghiên cứu cơ chế để huy động, phát huy tối đa các nguồn lực xã hội đầu tư, tham gia vào hoạt động PCCC và CNCH.

Thượng tá Lã Văn Tuyên, Phó trưởng Công an huyện Thanh Trì cho biết, tình hình cháy nổ hiện nay đang diễn ra rất phức tạp và có sự gia tăng về số lượng cũng như mức độ thiệt hại về con người, tài sản. Do đó, LLDP cơ sở được đánh giá là đội ngũ rất quan trọng vì đây là những người tiếp cận hiện trường và có những phương án xử lý đầu tiên khi xảy ra cháy nổ. 

Còn theo Thiếu tá Phạm Duy Huỳnh, Phó đội trưởng Đội PCCC&CNCH Công an huyện Thanh Oai, thời gian qua, Công an huyện Thanh Oai đã dành sự quan tâm đặc biệt đến lực lượng PCCC tại chỗ. Đơn vị đã đào tạo, huấn luyện, đề xuất mua sắm trang thiết bị, trang bị phương tiện để lực lượng này trở thành phòng tuyến bước đầu trong công tác PCCC. "Trong thời gian tới, công an huyện sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND huyện và các cơ quan chức năng để thường xuyên củng cố kiện toàn lực lượng PCCC tại chỗ, dân phòng bảo đảm về số lượng, chất lượng, bảo đảm duy trì hoạt động thường xuyên ổn định" - Thiếu tá Phạm Duy Huỳnh nhấn mạnh.

Được biết, để có cơ chế huy động các lực lượng quần chúng, lực lượng bán chuyên trách tham gia công tác PCCC, cứu nạn, cứu hộ được rộng rãi hơn, đông đảo hơn, UBND TP. Hà Nội đang kiến nghị đề nghị Quốc hội sớm ban hành luật Lực lượng tham gia bảo về An ninh, trật tự ở cơ sở. Cùng với đó, Chính phủ cũng như Bộ Công an tiếp tục quan tâm hơn nữa việc đầu tư, trang thiết bị, phương tiện PCCC, CNCH hiện đại và đặc thù cho Hà Nội; nhằm nâng cao năng lực, sức chiến đấu cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH Thủ đô trong tình hình mới.

Hiện nay, TP. Hà Nội đã xây dựng và thành lập 5.362 Đội dân phòng/ 5.362 thôn, tổ dân phố (đạt tỷ lệ 100%); với tổng 46.101 đội viên đội dân phòng; mỗi đội dân phòng được bố trí 01 đội trưởng, từ 1-2 đội phó tùy theo số lượng thành viên. Hàng năm, lực lượng dân phòng đều được đào tạo, huấn luyện, bồi dưỡng và cấp giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ nghiệp vụ PCCC và CNCH.

Minh Anh