Phát triển mạng lưới các Thành phố sáng tạo

Sự kiện do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với Văn phòng đại diện UNESCO tại Hà Nội, Chương trình Định cư con người Liên hợp quốc UN-Habitat tổ chức.

Tham gia có hơn 100 đại biểu Việt Nam và hơn 20 đại biểu nước ngoài là các thành phố thành viên của Mạng lưới tại ASEAN và các thành phố có sự trao đổi, hợp tác, hỗ trợ Hà Nội tích cực trong khu vực châu Á.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà khẳng định việc gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO là bước tiến thuận lợi cho Thủ đô trong việc định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh trên mọi lĩnh vực sáng tạo văn hóa, gia nhập nhóm các thành phố toàn cầu đang phát triển theo hướng đổi mới, phù hợp với Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về phát triển bền vững.

Sau gần 4 năm thực hiện các sáng kiến để thúc đẩy thiết kế trong các chương trình phát triển văn hóa - kinh tế - xã hội, Hà Nội đã thực hiện được đầy đủ các nội dung, sáng kiến và cam kết với UNESCO khi ứng cử gia nhập Mạng lưới. Củng cố mạng lưới các không gian sáng tạo; tổ chức Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội hàng năm...

Với việc tổ chức được 8 hội thảo, tọa đàm quốc tế tham vấn xây dựng cơ chế chính sách phát triển Hà Nội - Thành phố sáng tạo; đặc biệt là tổ chức Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội hằng năm với các chủ đề "Khơi nguồn sáng tạo" năm 2021, "Sáng tạo và công nghệ" năm 2022, và năm 2023 là "Dòng chảy" với chuỗi hoạt động, sự kiện nhằm tái thiết đô thị, phát huy và sáng tạo văn hóa, tái thiết di sản công nghiệp… Hà Nội đang có nhiều dư địa cho hoạt động sáng tạo và đang từng bước khai thác biến tiềm năng thành lợi thế.

Tại Diễn đàn, thành phố Hà Nội cũng đã chia sẻ về định hướng phát triển mới của địa phương, các tiềm năng, cơ hội hợp tác trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo.

Các tham luận tại Diễn đàn đã làm rõ tầm quan trọng của lĩnh vực văn hóa và sáng tạo đối với sự phát triển đô thị và chất lượng cuộc sống của người dân tại các quốc gia thành viên ASEAN. Đây cũng là buổi đối thoại về giải pháp Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo khu vực ASEAN+3 có thể tận dụng nguồn lực văn hóa và sáng tạo trong bối cảnh các thành phố đang phải đối mặt với nhiều vấn đề đô thị do tốc độ đô thị hóa nhanh và biến đổi khí hậu. 

Thông qua các hợp tác cấp độ địa phương và quốc tế, các thành phố trong Mạng lưới khu vực ASEAN có thể tranh thủ các nguồn lực này để cùng phát triển kinh tế - xã hội, ứng phó với với các vấn đề cấp thiết của đô thị.

Văn hóa và sáng tạo rất quan trọng đối với sự phát triển đô thị và chất lượng cuộc sống của người dân

Ông Yee Yeong Chong, Phó Giám đốc cấp cao tại Trung tâm Thiết kế Sáng tạo Singapore chia sẻ, Hội đồng thiết kế Singapore là cơ quan quốc gia mang sứ mệnh thúc đẩy hoạt động thiết kế, biến Singapore trở thành thành phố có cuộc sống tốt hơn. Hơn 20 năm, các hoạt động của Hội đồng đã chứng minh hiệu quả của ngành thiết kế trong tái thiết đô thị. Hiện nay, Singapore đang phát triển hệ sinh thái thiết kế, nuôi dưỡng tài năng, phát triển thương hiệu. "Hoạt động thiết kế có tác động đến nhiều lĩnh vực khác nhau để phát triển đô thị bền vững. Bởi vậy, chúng tôi mong muốn tổ chức được nhiều sự kiện để kích hoạt các hoạt động thiết kế" - Ông Yee Yeong Chong bày tỏ.

Ông Kenji Kondo, Quản lý cấp cao, Trung tâm Thiết kế và Sáng tạo Kobe (Nhật Bản) cho rằng, chính quyền thành phố Kobe đang hướng tới xây dựng Kobe là thành phố nơi mọi người muốn sống, không chỉ là người dân bản địa mà chào đón tất cả người dân nơi khác. Kobe thực hiện ba chính sách biến thành phố thành Thành phố Sáng tạo. Đó là tạo cảnh quan đô thị hấp dẫn giàu bản sắc, xây dựng cộng đồng thân thiện, lấy con người là trung tâm; trong đó yếu tố xây dựng thành phố thân thiện rất quan trọng để khách du lịch đến tham quan cũng coi như nhà của mình; từ đó đặt ra nhiệm vụ cho lĩnh vực thiết kế sáng tạo cần tạo ra những thiết kế để mọi người cảm nhận được. Cảnh quan thành phố phải đặc thù, khai thác yếu tố sẵn có từ địa thế dựa núi trông ra biển và kiến trúc các tòa nhà phải toát lên tinh thần của thành phố.

Theo Bà Tipsukon Choungthong, đại diện cho thành phố Bangkok (Thái Lan), Bangkok có nhiều hệ lụy trong phát triển đô thị như tắc nghẽn giao thông, hạn chế không gian công cộng, chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Thành phố Băngkok coi việc tái tạo đô thị thông qua hoạt động sáng tạo là giải pháp phát triển bền vững để chuyển mình tạo môi trường sống tốt hơn. Để thực hiện được điều đó, Bangkok thực hiện 5 giải pháp gồm đầu tư vào hạ tầng xanh, có những tuyến phố, vỉa hè xanh; phát triển hệ thống giao thông vận tải, trong đó tập trung vào vận tải thủy nội địa; phát triển thành phố bình đẳng, hòa nhập xã hội và có nhiều không gian công cộng; xây dựng thành phố có khả năng chống chịu ở bất kỳ thời điểm nào; phối kết hợp với nhiều thành phố khác để tự mình phát triển vượt ra ngoài khuôn khổ các nguồn lực riêng. Hiện nay, Bangkok cũng khuyến khích tạo ra giá trị dựa trên các nguồn lực sẵn có, tạo ra các quận sáng tạo, không gian sáng tạo trong thành phố.

Bà Phạm Thị Thanh Hường, Trưởng ban Văn hóa, Văn phòng UNESCO tại Hà Nội nhấn mạnh, với việc có thêm 55 thành phố mới tham gia vào UCCN, Mạng lưới đã có sự tham gia của 350 thành phố thuộc hơn 100 quốc gia. Khi tham gia vào Mạng lưới, các Thành phố sáng tạo đều hướng tới mục tiêu thành lập, phát triển Trung tâm Sáng tạo và Đổi mới với việc mở ra thật nhiều không gian sáng tạo.

Theo bà Hường, việc phát triển mạng lưới các Thành phố sáng tạo đòi hỏi phải dựa trên 3 trụ cột chính là thiết kế, cộng đồng, sáng tạo, góp phần tạo điều kiện tối đa để các nhà sáng tạo trẻ dễ dàng phát huy tiềm năng, tạo nên nhiều không gian sống tốt cho người dân thành phố, qua đó, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Trong đó, chú trọng cải thiện, thu hút sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động văn hóa sáng tạo, đồng thời, quan tâm hỗ trợ các đối tượng yếu thế. Sự chung tay đóng góp của các đối tác, tổ chức, gồm các doanh nghiệp, các tổ chức bảo trợ, người cao tuổi, người khuyết tật… không chỉ mang lại sự phát triển bền vững, mà còn tạo ra các sản phẩm, dịch vụ tốt cho xã hội.

Mạng lưới các Thành phố sáng tạo UNESCO được thành lập năm 2004 nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa các thành phố được vinh danh quốc tế, với việc lấy nguồn lực văn hóa và sáng tạo văn hóa làm nền tảng cho quá trình phát triển đô thị một cách bền vững. Năm 2019, Hà Nội chính thức trở thành thành viên của UCCN với danh hiệu Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế. Hà Nội là thành phố đầu tiên của Việt Nam gia nhập UCCN và cũng là thành phố đầu tiên ban hành Nghị quyết chuyên đề riêng về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.

Minh Anh