Tập trung gỡ vướng trong chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn

Ngày 12/6, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố Hà Nội làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Công Thương và 5 huyện: Đan Phượng, Phú Xuyên, Phúc Thọ, Thanh Oai, Gia Lâm về thực hiện các quy định của pháp luật và nghị quyết của HĐND thành phố trong chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn thành phố.

Thực hiện chuyển mục đích đất trồng lúa mới đạt hơn 36% kế hoạch

Số liệu thống kê cho thấy, từ năm 2021 đến tháng 4-2024, tổng diện tích đất trồng lúa đã được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ và HĐND thành phố Hà Nội cho phép chuyển mục đích sang mục đích khác để thực hiện dự án đầu tư là 5.994,65ha. Kết quả thực hiện đến nay mới chỉ chuyển đổi được 2.207,74ha, đạt 36,83% so với kế hoạch.

Diện tích đất trồng lúa đã được Thủ tướng Chính phủ, HĐND thành phố cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nhưng sau ba năm không thực hiện là 87,01ha. Chỉ tiêu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa sang mục đích phi nông nghiệp trên địa bàn thành phố còn lại là 7.592,14ha.

Tuy nhiên, tỉ lệ chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn thành phố còn thấp, chủ yếu xuất phát từ khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng (xác định nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất, giá đất…). Các chuyên gia nhận định, do khả năng dự báo nhu cầu sử dụng đất trong kỳ quy hoạch của các đơn vị hành chính, ngành, lĩnh vực tại địa phương chưa bảo đảm tính khả thi.

Bên cạnh đó, quá trình thực hiện còn khó khăn trong việc xác định rõ nhu cầu sử dụng đất, diện tích cụ thể các loại đất trên địa bàn các huyện được thành phố phân bổ; xác định khả năng đáp ứng về đất đai phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, công ích chưa bảo đảm tính khả thi.

Ngoài ra, công tác đăng ký nhu cầu sử dụng đất của chính quyền các cấp và tổng hợp, cân đối của các sở, ngành còn chủ quan, chưa bám sát, phù hợp với khả năng nguồn lực và tiến độ thực hiện, chưa đánh giá đúng mức độ khó khăn về công tác giải phóng mặt bằng.

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP ngày 10-1-2022 của Chính phủ, dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa (2 vụ) thì phải thực hiện thủ tục đánh giá tác động môi trường. Do vậy, hầu hết các dự án đều phải thực hiện thủ tục đánh giá tác động môi trường theo quy định; từ đó dẫn đến số lượng dự án trong danh mục dự án chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa báo cáo HĐND thành phố có sự giảm đáng kể và kết quả thực hiện cũng có phần chậm hơn.

Nguyên nhân khác là do chính sách, pháp luật về đất đai thay đổi qua các thời kỳ; quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất đối với trường hợp sử dụng đất do lấn, chiếm đất và chuyển mục đích sử dụng đất khác nhau dẫn đến khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng…

Rà soát, đánh giá tiến độ các dự án chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa

Kiến nghị biện pháp tháo gỡ, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Hoàng Hải Đăng cho biết, từ đầu năm 2021 đến nay, huyện thu hồi, chuyển mục đích đất trồng lúa với diện tích 985,12ha để thực hiện 258 công trình, dự án. Kết quả đã thực hiện thu hồi, chuyển mục đích xong đối với 695,24ha, đạt 70,57%. Một số công trình, dự án trong kế hoạch sử dụng đất chậm tiến độ do có quy mô lớn, quá trình chuẩn bị đầu tư mất nhiều thời gian, nhất là công tác cấp chỉ giới đường đỏ, đánh giá tác động môi trường (theo Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường).

Để tháo gỡ khó khăn trên, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Hoàng Hải Đăng đề xuất, UBND thành phố kiến nghị Chính phủ sớm ban hành văn bản sửa đổi Nghị định số 08/2022/NĐ-CP. Trong đó quy định về phân cấp, ủy quyền cấp huyện trong việc đánh giá tác động môi trường, cấp phép môi trường đối với các dự án có sử dụng đất lúa.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Đức Nguyễn Anh cho biết, huyện đã và đang thực hiện thu hồi đất trồng lúa đối với 119/171 dự án, chiếm 69,6%. Tuy nhiên, số diện tích hoàn thành mới đạt gần 20ha của 13 dự án, còn lại đang thực hiện. Nguyên nhân của việc chậm là do khi đăng ký dự án chuyển mục đích đất trồng lúa phát sinh 2 thành phần hồ sơ so với trước đây. Do đó, dự án phải thực hiện xong công tác thu hồi đất để xác định chính xác diện tích đất trồng lúa, nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa xong mới đủ điều kiện để đăng ký, trình HĐND thông qua nghị quyết làm cơ sở chuyển mục đích sử dụng đất, dẫn đến mất nhiều thời gian, làm chậm tiến độ thực hiện dự án.

Vì thế, huyện Hoài Đức kiến nghị HĐND thành phố thông qua danh mục dự án chuyển mục đích đất trồng lúa đồng thời với danh mục dự án thu hồi đất như trước đây để tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương khi triển khai thực hiện; đồng thời UBND thành phố hỗ trợ vốn, các sở, ban, ngành hỗ trợ và đẩy nhanh tiến độ thẩm định để triển khai đầu tư xây dựng các công trình trọng điểm trên địa bàn huyện.

Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND thành phố Hồ Vân Nga nhận định, những khó khăn của 2 huyện Hoài Đức và Đông Anh cũng là khó khăn chung của nhiều địa phương ngoại thành hiện nay.

Để gỡ vướng trong công tác chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn TP. Hà Nội, Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND thành phố Hồ Vân Nga đề nghị, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội thời gian tới tiếp tục đôn đốc các quận, huyện, thị xã, tham mưu UBND thành phố xây dựng kế hoạch sử dụng đất hằng năm gắn với tính khả thi trong triển khai thực hiện các dự án theo các mục tiêu, chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của thành phố...

Yêu cầu Sở Công Thương đẩy nhanh công tác tham mưu UBND thành phố báo cáo Chính phủ chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa đối với các dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ...

Đối với các quận, huyện, thị xã, đề nghị tập trung rà soát, đánh giá, thống kê đầy đủ tiến độ thực hiện các dự án chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn, gửi số liệu đầy đủ về Sở Tài nguyên và Môi trường để tổng hợp, báo cáo UBND thành phố trình HĐND thành phố tại kỳ họp thường lệ của HĐND thành phố.

Thùy Chi