Từ hành trình khởi nghiệp đến yêu cầu cấp thiết minh bạch nguồn gốc thực phẩm

Không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng, việc xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc minh bạch còn là chìa khóa để doanh nghiệp Việt nâng cao uy tín, mở rộng thị trường và từng bước chinh phục thị trường quốc tế. Câu chuyện khởi nghiệp của nghệ nhân ẩm thực Đinh Thị Hải Yến, Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại và Chế biến thực phẩm Sạch Từ Tâm, cùng những chia sẻ của ông Nguyễn Trọng Long, Giám đốc Hợp tác xã Hoàng Long, là những minh chứng sống động cho hành trình đó.

Hành trình khởi nghiệp với thực phẩm sạch và bài học về niềm tin từ người tiêu dùng

Cách đây hơn một thập kỷ, khi khái niệm "thực phẩm sạch" vẫn còn xa lạ với phần lớn người tiêu dùng Việt, chị Đinh Thị Hải Yến đã mạnh dạn bắt đầu hành trình khởi nghiệp với mong muốn mang đến những sản phẩm ẩm thực an toàn, tinh khiết và đậm đà hương vị truyền thống. Từ những năm 2012–2013, chị bắt đầu sản xuất các món ăn truyền thống như giò xào, chả cốm, patê, chả mực, chả cá thu… theo hướng sạch và thủ công.

Tuy nhiên, giai đoạn đầu không hề dễ dàng. Sản phẩm của chị khi ấy chưa được thị trường đón nhận rộng rãi bởi giá bán cao hơn mặt bằng chung, trong khi người tiêu dùng chưa thực sự nhận thức rõ giá trị của thực phẩm an toàn. Đặc biệt, giữa thời điểm thông tin về "thịt bẩn" tràn lan trên mạng, việc thiếu tem truy xuất nguồn gốc khiến sản phẩm của chị khó tạo dựng lòng tin với khách hàng.

Thất bại ban đầu không làm chị nản chí. Trái lại, chị Yến coi đó là động lực để thay đổi và hoàn thiện. Chị kiên trì nghiên cứu, cải tiến quy trình sản xuất, tập trung vào yếu tố chất lượng, hương vị và minh bạch nguồn gốc nguyên liệu. Mỗi sản phẩm của Sạch Từ Tâm đều được chế biến từ nguồn nguyên liệu có chứng nhận an toàn, rõ ràng về nơi sản xuất và quy trình kiểm soát chất lượng.

"Người tiêu dùng cần được nhìn thấy niềm tin bằng con số, bằng mã truy xuất cụ thể. Chỉ khi sản phẩm có 'danh tính rõ ràng', họ mới thật sự yên tâm sử dụng"- nghệ nhân Hải Yến chia sẻ.

Từ những trải nghiệm thực tế, chị Yến đã nhận ra rằng truy xuất nguồn gốc không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà còn là chìa khóa mở cánh cửa thị trường. Vì thế, Sạch Từ Tâm bắt đầu đầu tư công nghệ của Nhật Bản để xây dựng hệ thống mã truy xuất hiện đại, giúp người tiêu dùng có thể kiểm tra toàn bộ hành trình của sản phẩm – từ nguyên liệu, chế biến đến phân phối.

Nhờ những nỗ lực không ngừng, năm 2019, chị Hải Yến được vinh danh là Nghệ nhân quốc gia trong Chương trình "Vinh quang trí tuệ bàn tay vàng – Tự hào thương hiệu Việt Nam". Cùng năm đó, chị nhận Giấy khen của Ban tổ chức Festival Sản phẩm nông nghiệp và làng nghề Hà Nội lần thứ nhất – sự ghi nhận cho tâm huyết giữ gìn và phát huy tinh hoa ẩm thực Việt.

Hiện nay, Sạch Từ Tâm đã trở thành một trong những thương hiệu uy tín hàng đầu trong lĩnh vực sơ chế và chế biến ẩm thực truyền thống Việt Nam. Các sản phẩm của công ty không chỉ xuất hiện tại các hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi mà còn được sử dụng trong nhiều bếp ăn tập thể và chuỗi nhà hàng lớn.

"Mục tiêu sắp tới của chúng tôi là hướng tới xuất khẩu, phục vụ cộng đồng kiều bào và quảng bá văn hóa ẩm thực Việt đến bạn bè quốc tế. Nhưng để hiện thực hóa mục tiêu đó, chúng tôi cần một bộ công cụ truy xuất đạt tiêu chuẩn quốc tế, được các cơ quan quản lý hỗ trợ về kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng và quy trình đánh giá"- chị Yến nhấn mạnh.

Theo chị, việc chuẩn hóa truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường mà còn góp phần nâng cao uy tín thương hiệu Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu, hướng tới nền nông nghiệp minh bạch và bền vững.

Doanh nghiệp cần được hỗ trợ hạ tầng chế biến tại vùng sản xuất

Từ góc nhìn của người làm nông nghiệp, ông Nguyễn Trọng Long, Giám đốc Hợp tác xã Hoàng Long, cũng khẳng định: truy xuất nguồn gốc là yêu cầu tất yếu và là "lá chắn" bảo vệ cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng. HTX Hoàng Long hiện đang vận hành mô hình sản xuất khép kín – từ chăn nuôi, sản xuất thức ăn, giết mổ đến chế biến – giúp việc quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc thuận lợi, rõ ràng.

Điểm đáng chú ý là HTX có đội ngũ lao động trẻ, trình độ cao, nhiều người tốt nghiệp đại học, có kiến thức về khoa học – kỹ thuật và công nghệ số. Nhờ vậy, việc ứng dụng công nghệ truy xuất trong sản xuất và chế biến được triển khai hiệu quả, minh bạch từng khâu.

Tuy nhiên, ông Long cũng thẳng thắn nhìn nhận: "Truy xuất nguồn gốc nông sản là việc khó, nhưng dù khó vẫn phải làm, bởi đó là cách quản lý minh bạch nhất, giúp người tiêu dùng biết rõ mình đang sử dụng sản phẩm gì và bảo vệ danh tiếng của người sản xuất."

Để nâng cao hiệu quả thực hiện, ông đề nghị Nhà nước ban hành cơ chế hỗ trợ xây dựng các nhà máy sơ chế, chế biến và bảo quản nông sản ngay tại vùng sản xuất. Việc đầu tư hạ tầng ngay tại chỗ không chỉ bảo đảm chất lượng tươi ngon của sản phẩm, mà còn tiết kiệm chi phí vận chuyển, giảm tổn thất sau thu hoạch và nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản.

Một trong những rào cản khiến việc tiêu thụ thực phẩm an toàn còn gặp khó chính là thói quen tiêu dùng. Ông Nguyễn Trọng Long dẫn chứng: "Hiện nay, loại thịt mát – được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp ngay từ khâu giết mổ và được nhiều nước công nhận là sản phẩm an toàn, chất lượng cao – vẫn chưa thực sự phổ biến ở Việt Nam. Người tiêu dùng vẫn có tâm lý chuộng 'thịt nóng', 'thịt tươi' mới là ngon."

Theo ông, để thay đổi điều này, công tác truyền thông cần được thực hiện sâu rộng, giúp người dân hiểu đúng về khái niệm thực phẩm sạch, thực phẩm an toàn và lợi ích của việc truy xuất nguồn gốc. Khi người tiêu dùng nhận thức đúng và lựa chọn thông minh hơn, doanh nghiệp và hợp tác xã mới có thể yên tâm đầu tư, mở rộng sản xuất và phát triển bền vững.

Câu chuyện của những người làm nghề như nghệ nhân Hải Yến và ông Nguyễn Trọng Long cho thấy, truy xuất nguồn gốc không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà là cam kết về đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội. Nó tạo ra niềm tin giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, giữa người nông dân và thị trường, giữa thương hiệu Việt và thế giới.

Để đạt được mục tiêu đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Các cơ quan chức năng cần ban hành bộ tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc thống nhất, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng hệ thống phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế; đồng thời, đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp, hướng tới một hệ sinh thái sản xuất – chế biến – tiêu thụ thông minh, minh bạch và bền vững.

Khi niềm tin người tiêu dùng được củng cố bằng công nghệ và sự minh bạch, sản phẩm Việt sẽ không chỉ chinh phục thị trường trong nước mà còn vươn xa ra thế giới. Và để làm được điều đó, một bộ công cụ truy xuất đạt chuẩn quốc tế không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà là chìa khóa mở cánh cửa tương lai của ngành thực phẩm sạch Việt Nam.

Thiện Tâm