Tỷ số chênh lệch giới tính vẫn ở mức cao

Theo Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội Tạ Quang Huy, trong 6 tháng đầu năm 2022, tỷ lệ giảm sinh con thứ 3 trở lên trên địa bàn thành phố đạt 7,2 % (giảm 321 trẻ tương đương giảm 0,4 % trẻ so với cùng kỳ, năm 2021 là 7,6%). Tỷ số giới tính khi sinh còn ở mức cao 113 trẻ trai/100 trẻ gái, tăng so với cùng kỳ năm 2021 (112,7 trẻ trai/100 trẻ gái). Khó khăn nhất của công tác dân số chính là hạ thấp tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh. 

Cách đây 10 năm, tỷ số giới tính khi sinh của Hà Nội là 117 trẻ trai/100 trẻ gái. Qua nhiều năm kiên trì, năm 2021, tỷ số này giảm xuống còn 113 trẻ trai /100 trẻ gái. Năm 2022 phấn đấu không quá 112,5 trẻ trai/100 trẻ gái. 

Do xuất phát điểm của Hà Nội cao so với cả nước và vấn đề văn hóa coi trọng con trai đã ăn sâu bám rễ, vì thế để thực hiện cải thiện tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh cần có thời gian, lộ trình và sự vào cuộc, chung tay của các cấp, ngành, địa phương cùng chính bản thân của người dân.

Những năm qua Hà Nội đã có nhiều biện pháp và hoạt động nhằm cải thiện tỷ số giới tính khi sinh, tuy nhiên đây vẫn là vấn đề đáng chú ý trong thực hiện chỉ tiêu hằng năm. Để nâng cao chất lượng dân số, hoạt động chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân luôn được ngành dân số Thủ đô triển khai nhiều năm nay với đa dạng hoạt động, chia ra các đối tượng và lứa tuổi cụ thể. Danh mục khám sức khỏe tiền hôn nhân đã có theo quy định của Bộ Y tế. Từ hiệu quả của các mô hình khám sức khỏe tiền hôn nhân thời gian qua sẽ tiếp tục nhân rộng, liên kết với các trường học, đoàn thanh niên để phát triển thể chất và tầm vóc người Hà Nội.

Liên quan đến hoạt động tầm soát, sàng lọc một số bệnh trước sinh và sơ sinh, Chi cục DS - KHHGĐ cũng đang triển khai tập trung tuyên truyền, vận động, tư vấn từ tuyến xã, huyện. Hà Nội đã thành lập trung tâm sàng lọc một số bệnh trước sinh và sơ sinh đặt tại Bệnh viện phụ sản Hà Nội. Phấn đấu năm 2022 sẽ 86% trẻ sinh ra được sàng lọc. 

Bên cạnh đó, thời gian qua, Hà Nội đã bảo đảm cung cấp dịch về kế hoạch hóa gia đình, chiến dịch tăng cường tuyên truyền vận động cung cấp dịch về dân số năm 2022 triển khai rộng rãi, hệ thống y tế cơ sở hầu hết đã cung cấp dịch vụ KHHGĐ/chăm sóc sức khỏe sinh sản được thường xuyên, vì thế tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại duy trì ở mức 76% số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. 

Tuy nhiên mức sinh, sinh con thứ 3 trở lên ở một số huyện còn cao, mật độ dân số phân bố không đồng đều, chất lượng dân số vẫn còn nhiều hạn chế. Ngoài ra vẫn còn trẻ sinh ra bị khuyết tật, dị tật và mắc các bệnh do di truyền hoặc rối loạn chuyển hóa, trẻ em rối nhiễu tâm trí, béo phì có nguy cơ ngày càng tăng, dịch vụ đáp ứng cho người già chưa thỏa đáng, vị thành niên, thanh niên đang đứng trước những thách thức mới có liên quan đến việc thay đổi hành vi có hại cho sức khỏe....

Ngay từ đầu năm 2022, toàn thành phố Hà Nội đã xây dựng kế hoạch và chỉ đạo triển khai thực hiện chiến dịch, Sở Y tế Hà Nội đã chỉ đạo các quận/huyện/thị xã phải coi việc triển khai Chiến dịch là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình năm 2022. 

Tùy vào đặc điểm của từng quận/huyện/thị xã mà mỗi địa phương lựa chọn phương thức triển khai chiến dịch phù hợp, nhằm đạt được các mục tiêu đề ra. Tiêu biểu như chiến dịch tăng cường tuyên truyền vận động lồng ghép cung cấp các dịch vụ về dân số năm 2022 có 28/30 đơn vị tổ chức chiến dịch, với tổng số xã/phường triển khai là 458/476 xã/phường kế hoạch.

Các địa phương tích cực nâng cao chất lượng dân số

Theo ông Nguyễn Đình Túc, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Thanh Oai, 3 năm trước đây huyện Thanh Oai có tỷ số giới tính khi sinh là 114 trẻ trai/100 trẻ gái. Nhưng trong 6 tháng đầu năm 2022, tỷ số này ở ngưỡng 112 trẻ trai/100 trẻ gái và địa phương phấn đấu mục tiêu 111,8 trẻ trai/100 trẻ gái. Mỗi năm giảm từ 0,2 - 0,3 điểm tỷ số giới tính khi sinh, đây được xem là sự thay đổi đáng kể của huyện trong công tác dân số. Để nâng cao chất lượng dân số, mới đây quận Hoàn Kiếm đã tổ chức lễ phát động chiến dịch tăng cường truyền thông, vận động lồng ghép cung cấp dịch vụ chất lượng cao về dân số trên địa bàn.

Theo Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn kiếm Nguyễn Quốc Hoàn, quận có 18 đơn vị hành chính cấp phường, dân số trung bình toàn quận là 139.670 dân, số sinh hằng năm ở ngưỡng hơn 2.195 trẻ/năm... Công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình vẫn luôn được xác định là bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển quận; đồng thời là giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi người dân, mỗi gia đình và cộng đồng.

Thời gian qua, Ban chỉ đạo công tác dân số của quận luôn xác định trọng tâm của công tác dân số là "Nâng cao chất lượng dân số". Vì vậy, cùng với việc chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ và nam giới trong độ tuổi sinh sản, Hoàn Kiếm cũng chú trọng chăm sóc sức khỏe cho nguời cao tuổi, vị thành niên, thanh niên tiền hôn nhân. 

Đặc biệt, mũi nhọn là các chương trình khám sàng lọc tại các trường mầm non, mẫu giáo, nhóm trẻ tư thục trên địa bàn; nâng cao chất lượng dân số; đưa tỷ số giới tính khi sinh dần về mức cân bằng tự nhiên. Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý, góp phần xây dựng quận Hoàn Kiếm nói riêng, thủ đô Hà Nội phát triển nhanh và bền vững.

Ngoài ra quận cũng đẩy mạnh truyền thông, giáo dục chuyển đổi hành vi nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh... tạo chuyển biến rõ nét ở những phường có tỷ số giới tính khi sinh cao. 

Đồng thời truyền thông, vận động khơi dậy phong trào trong mọi người dân thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao, có lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý để nâng cao sức khỏe, tầm vóc, thể lực.

Ông Nguyễn Tân Sơn - Phó Giám đốc Trung tâm đào tạo, Tổng cục dân số, Bộ Y tế đã đánh giá cao sự lựa chọn, những thành quả của quận Hoàn Kiếm nói riêng cũng như toàn TP. Hà Nội nói chung trong công tác dân số, chuyển đúng trọng tâm công tác dân số và tập trung cho chất lượng dân số. Việc mở chiến dịch tăng cường truyền thông, vận động lồng ghép cung cấp dịch vụ chất lượng cao về dân số cần phải tập trung thực hiện trong một thời gian ngắn để tạo sự chuyển biến rõ nét. Đồng thời cố gắng bảo đảm về phương tiện, cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nhân lực cũng như điều kiện, đảm bảo công tác vệ sinh, cung cấp dịch vụ chất lượng cao về dân số… được tốt nhất.

Thiện Tâm