Xác định nhiều nhiệm vụ chống úng ngập để không còn vấn đề “nóng” khi mưa lớn

Nhiều nguyên nhân gây nên mưa to là ngập

Tại cuộc họp lần thứ 9 BCH Đảng bộ TP. Hà Nội trong tuần qua, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng thừa nhận, tình trạng úng ngập cục bộ ở Hà Nội trong nhiều năm trở lại đây luôn trở thành vấn đề "nóng" mỗi khi có mưa lớn.

Bí thư Thành ủy Hà Nội cho biết, thực tế cho thấy rằng, Hà Nội "cứ mưa là ngập", gây ùn tắc giao thông nghiêm trọng, gây ô nhiễm môi trường. Những trận mưa lớn trong thời gian ngắn với lượng mưa phổ biến trên từ 70-100mm/giờ là khiến nhiều khu vực trên địa bàn Hà Nội bị ngập sâu 20-40cm, có vị trí đến 50cm. Không chỉ khu vực chưa được đầu tư hệ thống thoát nước bị ngập, mà cả khu vực đô thị cũ - nơi đã được đầu tư cải tạo hệ thống thoát nước hay các khu đô thị mới được đầu tư hiện đại cũng bị ngập...

Các giải pháp, biện pháp mà các đơn vị trên địa bàn Thành phố đang thực hiện mỗi khi xảy ra úng ngập chỉ là biện pháp tạm thời nhằm giải quyết tình huống, chưa phải các biện pháp căn cơ, có tính bền vững, lâu dài.

Qua kiểm tra của Thường trực Thành ủy cho thấy, các dự án phục vụ tiêu thoát nước trên địa bàn Thành phố đều triển khai chậm tiến độ đề ra, là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng úng ngập trên địa bàn Thành phố.

Về công tác tiêu thoát nước, giải pháp chống úng ngập trên địa bàn TP Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND TP Dương Đức Tuấn cho biết, hệ thống thoát nước Hà Nội mới chỉ thực hiện đầu tư cơ bản hoàn chỉnh hệ thống thoát nước khu vực nội thành thuộc khu vực sông Tô Lịch với diện tích 77,5km (Dự án thoát nước nhằm cải thiện môi trường Hà Nội - Dự án I + II); còn lại các khu vực khác mới bắt đầu hoặc đang nghiên cứu đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước.

Trạm bơm Yên Nghĩa công suất 120m/s, hiện đã hoàn thành cụm công trình đầu mối nhưng chưa phát huy hiệu quả cao do hệ thống kênh dẫn, hồ điều hòa chưa được đầu tư đồng bộ. Sông Nhuệ chưa được cải tạo, nạo vét và kè theo cốt thiết kế cũng là những nguyên nhân chính chưa đảm bảo được công tác thoát nước cho Thành phố.

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn, những năm gần đây, tình hình phát triển đô thị nhanh trong khi hệ thống thoát nước đô thị chưa được đầu tư đồng bộ. Một số khu vực có cốt địa hình thấp nên với những trận mưa có cường độ đến 70mm/h sẽ xuất hiện 11 điểm úng ngập; với lượng mưa đến 100mm/h xuất hiện 30 điểm úng ngập tại các tuyến phố chính và một số điểm ngập nhỏ lẻ khác tại các ngõ ngách khu dân cư và cục bộ một số đoạn trên các tuyến tỉnh lộ, quốc lộ do chưa có hệ thống thoát nước đô thị.

Nguyên nhân gây ủng ngập là do các điểm úng ngập ở vị trí điểm trũng, xa nguồn xả, cao độ nền thấp hơn khu vực xung quanh nên khi mưa lớn, nước chảy theo mặt đường dồn về nhanh gây ra các điểm ngập cục bộ. Mặt khác hệ thống thoát nước vận hà nh theo nguyên lý tự chảy, các nguồn xả, trạm bơm đầu mối hiện nay chưa được xây dựng hoàn thiện đồng bộ theo quy hoạch.

Quá trình đô thị hóa nhanh nhưng công tác đầu tư hệ thống thoát nước chưa theo kịp đặc biệt khu vực ngoại thành đối với các tuyến tỉnh lộ, quốc lộ. Hệ thống hồ điều hòa theo quy hoạch còn thiếu, nhiều ao hồ trong nội thành bị thu hẹp diện tích do phát triển đô thị hoặc chưa tham gia tích nước điều hòa thoát nước đô thị.

Thực hiện nhiều giải pháp để giảm thiểu úng ngập

Cũng tại hội nghị BCH Thành ủy vừa qua, Bí thư Thành ủy Hà Nội nêu tình trạng úng ngập xảy ra thường xuyên trên địa bàn thành phố có nguyên nhân khách quan là do Hà Nội có quá trình đô thị hóa nhanh, mật độ dân cư gia tăng nhanh chóng.

Bí thư Thành ủy Hà Nội thẳng thắn nhìn nhận; ngoài nguyên nhân khách quan; còn có nguyên nhân chủ quan, đó là sự vào cuộc thiếu quyết liệt, chưa sâu sát của một số cấp ủy đảng, chính quyền, các cơ quan chuyên môn của Thành phố; dẫn đến hệ thống thoát nước của thành phố vẫn chưa được hoàn chỉnh; việc đầu tư xây dựng theo quy hoạch còn thiếu đồng bộ.

Quy hoạch hệ thống thủy lợi và quy hoạch thoát nước đô thị của thành phố Hà Nội đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt trong giai đoạn từ 2009 - 2013, nhưng việc đầu tư các công trình tiêu, thoát nước đô thị và nông thôn của Thành phố theo quy hoạch còn rất chậm, chưa đáp ứng yêu cầu đề ra;

Bên cạnh đó, Sông Nhuệ và một số con sông khác trên địa bàn Thành phố chưa được cải tạo, nạo vét, kè sông; và việc lấp hồ ao để xây dựng các dự án; đây cũng là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng úng ngập trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian qua.

Đối với hệ thống xử lý nước thải: Tổng công suất của các nhà máy đang hoạt động theo báo cáo chỉ chiếm khoảng 28,8% khối lượng nước thải cần xử lý. Tỷ lệ này còn thấp so với mục tiêu nước thải được xử lý trên địa bàn Thành phố đến năm 2020 phải đạt 60% lượng nước thải được thu gom và xử lý theo quy định tại Quyết định số 1659 ngày 07/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình phát triển đô thị Quốc gia giai đoạn 2012-2020. Nguyên nhân chủ yếu là do nhiều dự án chưa được đầu tư theo quy hoạch hoặc đã được đầu tư nhưng tiến độ rất chậm.

Vì vậy, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã yêu cầu rà soát, đánh giá sự phù hợp của các quy hoạch thủy lợi đối với sự phát triển của Thủ đô trong giai đoạn hiện nay; đặc biệt là khu vực các huyện được định hướng sẽ phát triển thành quận và thành phố trực thuộc Thủ đô. Trên cơ sở đó, nghiên cứu, đề xuất việc điều chỉnh quy hoạch hệ thống thủy lợi, quy hoạch thoát nước đô thị và nông thôn của thành phố Hà Nội, đảm bảo phù hợp, đồng bộ và hiệu quả.

Khẩn trương rà soát, đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước đô thị theo quy hoạch và các dự án công viên cây xanh có hồ điều hòa, đã được phê duyệt trên địa bàn Thành phố. Đồng thời, nghiên cứu việc nạo vét các hồ nước trên địa bàn, để tăng khả năng chứa nước, phục vụ việc thoát nước đô thị; đặc biệt là tại địa bàn các quận, huyện có nhiều khu đô thị mới và các khu vực có mật độ dân cư cao như: Cầu Giấy, Hà Đông, Hoàng Mai, Thanh Xuân...

Bên cạnh đó, cần khẩn trương tháo gỡ, giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc liên quan đến tuyến Kênh La Khê theo quy định hiện hành, sớm triển khai phần còn lại của dự án, đảm bảo Trạm bơm tiêu Yên Nghĩa được vận hành 100% công suất, phát huy hiệu quả trong tiêu thoát úng ngập cho lưu vực của Dự án.

Đối với khu vực nông thôn, cần sớm có giải pháp nạo vét, khơi thông, xử lý ô nhiễm nguồn nước; làm "sống lại" sông Tô Lịch, sông Tích, sông Nhuệ và sông Đáy để tăng khả năng lưu thoát nước trong mùa mưa và khi xảy ra lũ lụt; đặc biệt là tại khu vực các huyện: Chương Mỹ, Mỹ Đức...

Bí thư Thành ủy Hà Nội cũng quán triệt nguyên tắc không lấp hồ, ao hiện có để thực hiện các dự án đầu tư khu đô thị, khu nhà ở, khu cụm công nghiệp...; đồng thời, khuyến khích các nhà đầu tư, địa phương xây dựng các khu công viên cây xanh có hồ điều hòa để tăng khả năng tiêu thoát nước đô thị khi xảy ra mưa lớn.

Theo Sở Xây dựng Hà Nội, đơn vị sẽ phối hợp với các Sở, ngành Thành phố, các đơn vị duy trì thoát nước đô thị nghiên cứu, đề xuất các giải pháp căn cơ, lâu dài (đầu tư các trạm bơm tiêu thoát nước đô thị; đầu tư nâng cấp hệ thống thoát nước lưu vực tả Nhuệ, hữu Nhuệ, lưu vực Bắc sông Hồng...).

Ngoài ra, khảo sát và đề xuất phương án xử lý thoát nước tại một số khu vực hầm chui dân sinh Đại lộ Thăng Long; phối hợp với UBND các quận nghiên cứu, đề xuất giải pháp xây dựng một số hầm chứa nước tại các khu vực trũng thấp để giảm úng ngập cục bộ.

Gia Huy