Bảo đảm tính khả thi lộ trình di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường

 Xử lý triệt để 25 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

Thực hiện Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22-4-2003 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội đã hoàn thành kế hoạch xử lý triệt để 25 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; đề xuất di dời 117 cơ sở ở 12 quận. Trong đó, thành phố xác định có 113 cơ sở không phù hợp với quy hoạch xây dựng đô thị.

Để ngăn chặn, giảm nguồn phát sinh ô nhiễm, TP. Hà Nội cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường các giải pháp cải thiện chất lượng môi trường, như Nghị quyết số 11-NQ/TU của Thành ủy Hà Nội về "Tăng cường công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn TP Hà Nội đến năm 2020 và những năm tiếp theo"... đã đề cập đến nhiều lĩnh vực, từ thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về bảo vệ môi trường đến xác định cụ thể các "điểm đen", khu vực ô nhiễm môi trường; xử lý ô nhiễm và kiểm soát các nguồn xả thải...

Tính từ năm 2017 đến nay, các cơ quan quản lý môi trường đã xử phạt vi phạm về bảo vệ môi trường 6.025 cơ sở, với số tiền hơn 63 tỷ đồng. Thanh tra Sở Xây dựng xử phạt hơn 53.000 công trình gây ô nhiễm môi trường với số tiền gần 100 tỷ đồng...

Để bảo đảm thực hiện chặt chẽ, đúng chỉ đạo của UBND TP. Hà Nội trong công tác di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã thành lập 3 tổ công tác rà soát danh mục 117 cơ sở sản xuất công nghiệp, qua đó đã xác định lại tổng số 92 cơ sở sản xuất công nghiệp, bao gồm 11 nhà, đất phải di dời do không phù hợp với quy hoạch theo thẩm quyền quy định tại Nghị định số 167/2017/NĐ-CP và 81 cơ sở công nghiệp phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị ra khỏi khu vực nội thành.

Khảo sát của Ban Đô thị HĐND Thành phố cho thấy, việc thực hiện di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường, không hợp quy hoạch còn hạn chế, chậm so với yêu cầu. Việc xác định tiêu chí, phân loại, hướng dẫn tổng hợp lập danh mục, biện pháp di dời chưa rõ ràng, thiếu đồng bộ, chưa gắn với kế hoạch, lộ trình cụ thể.

Đại diện Đô thị HĐND TP. Hà Nội cho biết, thực tế nhiều cơ sở dù đã dừng sản xuất nhưng vẫn để lại một số bộ phận hoặc đang hoạt động theo dạng văn phòng giới thiệu sản phẩm. Tình trạng này gây lãng phí quỹ đất, trong khi rất cần quy hoạch thêm nhà ở, trường học, dịch vụ công cộng…

Từ thực trạng đó, Ban Đô thị kiến nghị UBND Thành phố chỉ đạo các ngành sớm tham mưu để cùng các bộ, ngành trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt về tiêu chí, lộ trình và biện pháp di dời; thời hạn chót các cơ sở sản xuất công nghiệp cần phải di dời, bảo đảm khả thi.

UBND Thành phố cũng cần chỉ đạo các sở, ngành làm tốt hơn công tác tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích di dời các cơ sở gây ô nhiễm và không phù hợp quy hoạch, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, cộng đồng dân cư và doanh nghiệp. Việc chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ này cần gắn với quản lý, sử dụng hiệu quả quỹ đất sau di dời; ưu tiên để xây dựng, phát triển các công trình công cộng, công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật.

Ông Đàm Văn Huân, Trưởng ban Đô thị HĐND thành phố cho rằng, trước mắt, UBND thành phố cần chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường không tiếp tục gia hạn sử dụng đất cho các cơ sở trong diện cần di dời; tham mưu cơ chế quản lý khu vực các đơn vị đã di dời, tránh tình trạng lấn chiếm.

Bên cạnh đó, UBND thành phố cần chủ trì cùng các sở, ngành, UBND 12 quận, 5 huyện có đề án thành lập quận và 2 khu vực dự kiến phát triển thành thành phố lập danh mục các cơ sở nhà, đất của các doanh nghiệp phải di dời do không phù hợp quy hoạch...

Ban Đô thị HĐND thành phố cũng đề nghị UBND thành phố phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và Ban Quản lý các dự án đường sắt nghiên cứu phương án, cơ chế hỗ trợ di dời Công ty cổ phần Xây lắp và Cơ khí cầu đường tại địa chỉ số 460 phố Trần Quý Cáp (quận Đống Đa), bảo đảm ổn định sản xuất, do đây là cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đồng thời không phù hợp với quy hoạch xây dựng đô thị.

Đối với các sở, ngành và các quận, Ban Đô thị HĐND thành phố đề nghị, trên cơ sở hướng dẫn của thành phố, rà soát, lập danh mục, xác định tính pháp lý của các cơ sở thuộc diện phải di dời, báo cáo UBND thành phố.

Các địa phương cũng cần phối hợp làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền đến từng doanh nghiệp thuộc địa bàn quản lý; hỗ trợ, hướng dẫn theo chức năng, nhiệm vụ và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện di dời.

Đề ra hàng loạt giải pháp để xử lý dứt điểm ô nhiễm làng nghề

Để xử lý dứt điểm ô nhiễm làng nghề, gần đây nhất, Hà Nội đã đề ra loạt giải pháp. Trong đó, thành phố sẽ thu hồi Bằng công nhận làng nghề, làng nghề truyền thống với những nơi không đáp ứng được tiêu chí môi trường...

Cụ thể, Hà Nội đã ban hành Danh mục, lộ trình và kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường đối với các làng nghề trên địa bàn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Chỉ tiêu được đặt ra cụ thể là đến hết năm 2025, có 100% các làng nghề đã được công nhận trên địa bàn TP. Hà Nội được đánh giá, phân loại theo quy định hiện hành; phấn đấu 100% các làng nghề được công nhận của Hà Nội đáp ứng các điều kiện về bảo vệ môi trường.

Định hướng đến năm 2030, bảo đảm 100% các làng nghề của Hà Nội được công nhận đáp ứng đầy đủ các điều kiện về bảo vệ môi trường, khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề trên địa bàn TP. Hà Nội.

Đối với các 48 làng nghề ô nhiễm cần xử lý nhằm duy trì, bảo tồn và phát triển, UBND TP. Hà Nội giao Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội chủ trì, phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã bố trí quỹ đất để hình thành các khu vực sản xuất tập trung của làng nghề nhằm phục vụ di dời các cơ sở sản xuất đối với các làng nghề thực hiện theo phương án di dời cơ sở hoặc công đoạn sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ra khỏi khu vực làng nghề.

Sở Xây dựng Hà Nội thực hiện nghiên cứu, đề xuất các dự án đầu tư xây dựng hệ thống thu gom và nhà máy xử lý nước thải đô thị tập trung theo quy hoạch được duyệt theo phân cấp quản lý.

Sở Công Thương đẩy nhanh triển khai đầu tư xây dựng hạ tầng đồng bộ các cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề theo quy hoạch được duyệt; đảm bảo đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật hiện hành; nhằm tạo quỹ đất cho phát triển sản xuất và phục vụ cho công tác di dời các cơ sở; hộ sản xuất gây ô nhiễm môi trường trong khu vực làng nghề ra khỏi làng nghề.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần tham mưu cho UBND TP. Hà Nội xem xét, phê duyệt Kế hoạch chuyển đổi ngành nghề không khuyến khích phát triển tại làng nghề, di dời cơ sở; hộ gia đình sản xuất ra khỏi khu vực làng nghề theo đề nghị của UBND các quận, huyện, thị xã.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng, trình UBND TP. Hà Nội ban hành cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến khích các cơ sở sản xuất trong làng nghề di dời vào các cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề; các chính sách ưu đãi, hỗ trợ trong công tác xử lý ô nhiễm và bảo vệ môi trường làng nghề phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.

UBND các quận, huyện thị xã có làng nghề chủ động nghiên cứu, lập, đề xuất các dự án xử lý nước thải cục bộ đối với các làng nghề và hoặc khu có làng nghề thực hiện theo phương án thu gom, xử lý nước thải cho làng nghề hoặc cụm dân cư; làng nghề trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, phê duyệt và tổ chức triển khai thực hiện theo quy định phân cấp hiện hành.

Đối với 23 làng nghề ô nhiễm có dấu hiệu mai một phải xử lý ô nhiễm môi trường và phục hồi sản xuất, lộ trình thực hiện đến năm 2025... UBND TP. Hà Nội giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã tổ chức đánh giá việc đáp ứng các tiêu chí về môi trường đối với các làng nghề theo quy định; tổng hợp kết quả đánh giá và đề xuất các làng nghề không đáp ứng được tiêu chí về môi trường gửi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp, báo cáo, kiến nghị UBND thành phố thu hồi Bằng công nhận làng nghề, làng nghề truyền thống theo quy định.

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp danh sách và kiến nghị UBND TP. thu hồi Bằng công nhận làng nghề, làng nghề truyền thống đối với làng nghề được đánh giá không đáp ứng được các tiêu chí công nhận làng nghề theo quy định của pháp luật đến hết năm 2025...Trong đó, đáng chú ý có 19 làng nghề phải di dời cơ sở sản xuất hoặc công đoạn sản xuất có nguy cơ gây ô nhiễm ra khỏi khu vực làng nghề như: làng nghề đồ mộc Hữu Bằng (Thạch Thất); làng nghề nón lá thôn Động Giã (Thanh Oai); làng nghề mây tre đan, mộc ở thôn Phù Yên (Chương Mỹ); làng nghề chế biến lâm sản thôn Hạ (Liên Trung, Đan Phượng); làng nghề thuốc Nam, thuốc Bắc Ninh Giang (Ninh Hiệp, Gia Lâm); làng nghề dệt Phùng Xá (Mỹ Đức)…

Thùy Chi