Đời sống nâng cao từ hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới

Lựa chọn đúng và trúng các khâu đột phá

Theo Ban chỉ đạo Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII về "Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025", trên cơ sở kết quả thực hiện chương trình giai đoạn 2010-2020, Thành phố đã lựa chọn đúng và trúng các khâu đột phá, nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển nông nghiệp. 

Tính đến năm 2020 có 06 huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, 355/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 92,9%) là tiền đề để tiếp tục thực hiện Chương trình giai đoạn 2021-2025. Thêm vào đó Thành phố với diện tích tự nhiên rộng lớn, đa dạng về địa hình, thổ nhưỡng, là trung tâm lớn về khoa học công nghệ, nên thuận lợi cho việc đầu tư sản xuất nông nghiệp quy mô lớn và phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Đây cũng chính là cơ sở góp phần nâng cao đời sống cho bà con khu vực nông thôn.

Để thúc đẩy phát triển nông nghiệp, ngành nông nghiệp Thủ đô đã thực hiện cơ cấu lại ngành và phát triển kinh tế nông thôn, trong đó phát triển trồng trọt theo hướng nâng cao hiệu quả sử dụng đất tạo năng suất, sản lượng, giá trị kinh tế cao được quan tâm chú trọng; công tác nuôi trồng thủy sản cũng tiếp tục được duy trì… Nhờ vậy, tốc độ tăng giá trị tăng thêm khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng bình quân hàng năm 3,03%, đạt và vượt so chỉ tiêu kế hoạch Thành phố giao (2,5-3%/năm).

Bên cạnh đó, phát triển kinh tế tập thể cũng thúc đẩy đáng kể và tạo việc làm cho lao động nông thôn. Tính đến tháng 12/2022, trên địa bàn Thành phố có 1.378 HTX nông nghiệp. Các HTX nông nghiệp cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu phục vụ sản xuất của các hộ thành viên. Nhiều HTX đã tạo sức cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác, tập trung vào chức năng thực hiện dịch vụ cho các hộ thành viên và nhân dân. 

Đồng thời đã làm tốt công tác chỉ đạo sản xuất nông nghiệp, bảo đảm về thời vụ, bố trí cây trồng hợp lý, đưa giống cây trồng, vật nuôi năng suất, chất lượng, giá trị cao vào sản xuất; chú trọng cải tạo nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất như: Đầu tư trang thiết bị máy móc công cụ làm dịch vụ sản xuất, mạnh dạn đầu tư trang thiết bị, hệ thống chuồng trại tiên tiến để nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm từng bước mở rộng sản xuất kinh doanh tăng thu nhập cho HTX. 

Thành phố hiện có 321 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận thuộc 24 quận, huyện, thị xã. Trong đó, có 273 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề, 48 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống với 6/7 nhóm nghề. Mỗi làng nghề đều mang một bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Sự phát triển làng nghề cũng tạo nhiều cơ hội việc làm, giúp tăng thu nhập cho người dân và tạo điều kiện kết nối cộng đồng, phát triển những giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống, lưu giữ những tinh hoa nghệ thuật, lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Nhờ việc phát triển sản xuất nông nghiệp cùng các hình thức kinh tế tập thể khác nhau, nên thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn trên địa bàn TP. Hà Nội năm 2022 đạt 56,3 triệu đồng/người/năm, tăng so với năm 2021 (năm 2021 đạt 54,07 triệu đồng/người/năm). Trong đó có một số huyện thu nhập cao như: Thạch Thất 91 triệu đồng/người/năm, Đan Phượng đạt 73 triệu đồng/người/năm, Hoài Đức 72 triệu đồng/người/năm,... Đa số các hộ gia đình có nhà kiên cố, khang trang. Công tác y tế, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe nông dân có nhiều tiến bộ, 100% trạm y tế xã có bác sỹ công tác tại trạm.

Đặc biệt, việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội đã được quan tâm, chú trọng. 100% thôn, tổ dân phố có quy ước, hương ước. Cơ sở vật chất của hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao được quan tâm đầu tư đã tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân thường xuyên đến sinh hoạt, trao đổi thông tin, học hỏi lẫn nhau và thắt chặt thêm tình làng nghĩa xóm, đồng thời là nơi rèn luyện thân thể để có sức khỏe làm việc, lao động, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. 

Phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" được các cấp phát triển sâu rộng, đạt được sự đồng thuận cao trong nhân dân, làm nền tảng vững chắc cho việc xây dựng thôn, tổ dân phố văn hoá, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, góp phần giữ vững ổn định tình hình an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Kết quả năm 2022, toàn Thành phố có 94,27% thôn có nhà văn hóa; 88% gia đình được công nhận và giữ vững danh hiệu gia đình văn hóa; 63% thôn, làng được công nhận và giữ vững danh hiệu thôn, làng văn hóa.

Tập trung phát triển các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

Tuy nhiên, sự phát triển của các địa phương không đồng đều, trình độ dân trí, thu nhập, đời sống vật chất và tinh thần của người dân khu vực nông thôn nhiều nơi gặp khó khăn và còn chênh lệch lớn so với khu vực nội thành. Quá trình đô thị hóa của Thành phố phát triển mạnh, diện tích đất nông nghiệp thu hẹp nhanh, phát sinh nhiều vấn đề xã hội và tạo áp lực lên hạ tầng và công tác quản lý nhà nước ở khu vực nông thôn.

Vì vậy, trong thời gian tới, theo Ban chỉ đạo chương trình 04-CTr/TU của Thành ủy, Hà Nội sẽ phát huy tiềm năng, lợi thế của Thủ đô (trình độ, khoa học công nghệ, vốn, thị trường…) tập trung phát triển giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, dịch vụ nông nghiệp đô thị, các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp.

Đồng thời, rà soát, điều chỉnh, bổ sung các vùng, khu vực sản xuất cây trồng, vật nuôi, thủy sản cho phù hợp với tình hình thực tế, ổn định cung cầu, tránh để xảy ra tình trạng phải giải cứu sản phẩm nông nghiệp.

Thực hiện cơ cấu lại sản xuất trong lĩnh vực trồng trọt theo mục tiêu nâng cao hiệu quả sử dụng đất, giảm diện tích trồng lúa, tập trung phát triển lúa gạo theo hướng tăng cơ cấu giống lúa chất lượng cao, mở rộng diện tích trồng rau, tăng diện tích hoa, cây cảnh hằng năm. 

Chuyển đổi các diện tích sản xuất lúa tại các vùng khó khăn về tưới tiêu sang cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn. Chú trọng những sản phẩm cây trồng, dịch vụ, công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp gắn với nhu cầu và phục vụ phát triển đô thị, phù hợp với tính chất, đặc điểm tình hình mặt bằng đất đai khu vực đô thị, khu vực ven đô, phát triển các mô hình trang trại nông nghiệp trong đô thị.

Tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh phát triển đàn lợn, đàn trâu, đàn bò; phát triển chăn nuôi theo vùng, ứng dụng công nghệ cao, phát triển chăn nuôi theo thị trường, chăn nuôi theo chuỗi giá trị,... để giảm mức thấp nhất việc được mùa mất giá trong chăn nuôi. Đồng thời phát triển chăn nuôi theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển bền vững và nâng cao sức cạnh tranh của ngành chăn nuôi; khuyến khích chăn nuôi hữu cơ, chăn nuôi truyền thống theo hướng sản xuất hàng hóa chất lượng cao, an toàn.

Khuyến khích thành viên HTX, các chủ trang trại chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi theo quy hoạch vùng sản xuất, tích tụ tập trung ruộng đất; khai thác sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp bỏ hoang; nâng cao chất lượng sản phẩm đảm bảo an toàn thực phẩm; ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn VietGap, GlobGAP,... Tăng cường kết nối giữa các địa phương vùng Thủ đô, giữa nông thôn với đô thị tạo việc làm, sinh kế bền vững cho người nông dân Hà Nội trong quá trình tập trung, tích tụ đất đai.

Thiện Tâm

* Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới TP. Hà Nội