Hành trình hồi sinh văn hóa làng nghề

Góc trưng bày sản phẩm thủ công đến từ những người thợ của nhiều làng nghề khắp 3 miền Bắc - Trung - Nam tại không gian "Về làng". Ảnh: NVCC

Chàng trai Hà thành và hành trình "Về làng"

Trong căn nhà theo kiến trúc Pháp cổ tại phố Châu Long (Hà Nội), là không gian trưng bày những món đồ thủ công tinh xảo, tôi có cơ hội được trò chuyện với anh Ngô Quý Đức, một người trẻ đầy nhiệt huyết với những sản phẩm làng nghề truyền thống Việt Nam. 

Anh Ngô Quý Đức chia sẻ, niềm đam mê này bắt nguồn từ những ký ức tuổi thơ gắn liền với những bức tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống, hay những chiếc hộp sơn mài tinh xảo được trưng bày trong nhà ông nội.

"Hồi tôi còn nhỏ, những sản phẩm thủ công truyền thống xuất hiện rất nhiều trong các gia đình. Từ những thứ gần gũi như cái rổ, cái rá tới những thứ cầu kì hơn như bộ bàn ghế bằng mây, tre, nứa... hay những chiếc hộp sơn mài. Tuy nhiên, khi lớn lên, chứng kiến những sản phẩm thủ công dần dần mất đi chỗ đứng trong đời sống hằng ngày khiến tôi trăn trở và mong muốn làm một điều gì đó để gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp này." Anh Đức tâm sự.

Năm 2006, dù tốt nghiệp cử nhân ngành công nghệ thông tin, chàng trai trẻ Ngô Quý Đức quyết định thực hiện một dự án về văn hóa. Dự án đưa anh trở về với những làng quê quanh Hà Nội, nơi anh được chứng kiến tận mắt bàn tay tài hoa của các nghệ nhân thổi hồn vào từng sản phẩm thủ công.

Ký ức tuổi thơ ùa về, Đức cảm nhận được sự kết nối sâu sắc với di sản văn hóa của dân tộc. Ngọn lửa đam mê bùng cháy trong anh, thôi thúc anh hành trình gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp.

"Tôi muốn tìm hiểu sâu hơn về các làng nghề truyền thống và mong muốn đưa những sản phẩm thủ công quay trở lại đời sống của người dân Việt Nam", anh Đức chia sẻ. "Đó là lý do tôi bắt đầu hành trình của mình."

Những câu chuyện về lịch sử, về văn hóa không chỉ hướng tới cộng đồng trong nước, mà còn tiếp cận đến những bạn bè nước ngoài. Ảnh: NVCC

Góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Trải qua nhiều chuyến đi, những mối quan hệ gắn bó với các làng nghề dần được hình thành, thôi thúc anh Đức nung nấu ý tưởng về một dự án nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Năm 2020, sau khi đã tích lũy được khối lượng kiến thức và kinh nghiệm quý báu, cùng với sự ủng hộ từ các cộng sự, cái tên "Về làng" chính thức được ra đời.

"Tôi chỉ là người gắn kết, kết nối mọi người với nhau chứ không đi sâu về việc tổ chức du lịch chuyên nghiệp." Anh Đức chia sẻ.

Theo anh Đức, mỗi làng nghề đều ẩn chứa những giá trị văn hóa và lịch sử riêng, mang đến cho du khách những trải nghiệm vô cùng thú vị. Nếu biết cách xây dựng chương trình hợp lý, chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra những tour du lịch độc đáo, giúp du khách khám phá trọn vẹn nét đẹp của từng làng nghề.

Nói về quá trình xây dựng dự án, anh Đức hài hước kể: "Mặc dù ý tưởng về dự án được tôi ấp ủ từ rất lâu rồi, tuy nhiên cái tên "Về làng" thì lại hơi tâm linh một chút. Một người bạn của tôi bảo, trong lúc ngủ mơ anh ấy thấy tôi làm một dự án tên "Về làng". Thế là tôi dùng tên đấy luôn, nó thú vị ở chỗ đấy, rất tâm linh. Sau đó khi cái tên "Về làng" được ra mắt thì ai cũng thích."

Anh Ngô Quý Đức đưa ra đề xuất cho quận Hoàn Kiếm trong việc tạo sân chơi ở tuyến phố đi bộ trong buổi toạ đàm: "Nghề thủ công truyền thống Hà Nội - Sáng tạo để phát triển". Ảnh: NVCC.

Viết tiếp những câu chuyện làng nghề

Với tâm huyết và nỗ lực không ngừng nghỉ, "Về làng" đã trở thành một dự án thành công, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa làng nghề Việt Nam. Dự án đã đưa những sản phẩm thủ công tinh hoa đến gần hơn với người tiêu dùng, đồng thời khơi dậy niềm tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc trong mỗi người Việt Nam.

Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, mới đây, anh Đức cùng Trung tâm Nghiên cứu, Phát triển và Ứng dụng sản phẩm làng nghề Việt đã ra mắt Không gian văn hóa sáng tạo Phường Bách Nghệ tại quận Hà Đông, Hà Nội.

Dự án "Phường Bách Nghệ" tập trung chuyên sâu vào các chuyên đề, tổ chức các buổi trải nghiệm mỗi tháng về một làng nghề hoặc một nghề thủ công truyền thống khác nhau của Việt Nam, mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa phong phú và đa dạng.

Phường Bách Nghệ phối hợp cùng các nghệ nhân trẻ tổ chức chuyên đề hồi sinh làng nghề mộc bản Thanh Liễu (Hải Dương). Ảnh: NVCC.

Hành trình của "Về làng" và "Phường Bách Nghệ" là minh chứng cho sự tâm huyết của Ngô Quý Đức nói riêng và những người đam mê giá trị truyền thống dân tộc nói chung. Dự án của anh không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là lời khẳng định cho sức sống mãnh liệt của văn hóa làng nghề Việt Nam, hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển và lan tỏa trong tương lai.

Hoàng Khôi