Tăng năng suất, bảo vệ môi trường từ canh tác lúa SRI theo hướng hữu cơ

Thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã phát triển mô hình canh tác lúa SRI theo hướng hữu cơ. Đánh giá kết quả cho thấy, mô hình ứng dụng SRI cải tiến nâng cao đem lại hiệu quả rõ rệt so với canh tác theo hướng truyền thống; đồng thời giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, gia tăng năng suất và góp phần bảo vệ môi trường, tạo điều kiện hình hành những cánh đồng lúa an toàn, chất lượng trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Sau khi trực tiếp canh tác lúa SRI hữu cơ, ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất, ông Lưu Bá Tiếp, xã Yên Lãng cho biết, gia đình đã gieo cấy lúa bằng máy với khoảng cách hàng 30 cm, cây cách cây 20 cm, cấy 2-3 rảnh/khóm ứng dụng phương pháp canh tác lúa cải tiến SRI…Cấy lúa theo phương pháp này giảm chi phí lao động, giảm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, cây lúa cứng, ra nhiều bông, trung bình 18-20 bông/khóm, có khóm đạt 25 bông/khóm.

Theo ông Nguyễn Văn Bùng, Giám đốc hợp tác xã nông nghiệp Liên Mạc, trong vụ xuân 2025 được sự hỗ trợ của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội), hợp tác xã đã triển khai mô hình cấy máy kết hợp hệ thống canh tác lúa cải tiến (SRI) theo hướng hữu cơ, giảm phát thải với quy mô 50ha. Đến nay, các ruộng lúa ứng dụng SRI năng suất cao hơn so với cấy lúa truyền thống 6,8-7,4 tạ/ha; hiệu quả kinh tế tăng 19,8-25,6 triệu đồng/ha. Không những thế còn tiết kiệm 40% lượng giống, sử dụng phân bón hữu cơ sinh học, ruộng lúa ít bị sâu bệnh mà còn bảo vệ sức khỏe cong người và hệ sinh thái.

Bà Lưu Thị Hằng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội cho biết, hiện nay diện tích lúa sản xuất toàn thành phố đạt 160.000 ha, trong đó hơn 70% diện tích đã ứng dụng SRI; riêng tỷ lệ áp dụng toàn phần các biện pháp SRI đạt khoảng 10%. Vụ xuân 2025 cũng là năm đầu tiên Chi cục phối hợp với huyện Mê Linh (cũ) đưa máy cấy vào sản xuất lúa SRI theo hướng hữu cơ, phát thải thấp. Các nông hộ được hỗ trợ 50% chi phí mua máy cấy, máy làm đất; 50% chi phí giống, phân bón và công cấy.

Khi áp dụng SRI nước sử dụng cho canh tác lúa sẽ giảm từ 2-3 lần tưới nước/vụ so với tập quán canh tác cũ của nông dân, tương đương giảm trung bình 500-1.000m3/ha/vụ. Tại các mô hình ứng dụng SRI lượng phân đạm sử dụng giảm hơn so với canh tác theo tập quán do giảm số cá thể trên đơn vị diện tích.

Để nhân rộng mô hình này, các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng bằng các hình thức về hiệu quả chương trình SRI nói riêng và ứng dụng cơ giới hóa theo hướng hữu cơ, giảm phát thải để đẩy nhanh quy mô ứng dụng trên địa bàn thành phố, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực.

Đồng thời việc áp dụng mô hình canh tác lúa SRI theo hướng hữu cơ sẽ góp phần hạn chế tình trạng bỏ ruộng hoang nhờ áp dụng máy móc vào sản xuất. Từ đó, Hà Nội sẽ xây dựng thương hiệu, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để đưa sản phẩm lúa an toàn vào các kênh phân phối hiện đại.

Thiện Tâm