Tháo gỡ điểm nghẽn để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Thủ đô

Hội thảo do Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức với sự tham dự của gần 100 đại biểu trực tiếp tại hội trường và đông đảo đại biểu tham dự qua hình thức trực tuyến từ các điểm cầu UBND quận, huyện, thị xã trên địa bàn Thành phố.

Hội thảo dành thời gian nghe và trao đổi với Lãnh đạo các sở ngành, chuyên gia kinh tế, nhà khoa học, doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp tập trung đóng góp những ý kiến sâu sắc, thiết thực để phân tích rõ ràng, cụ thể các điểm nghẽn cần tháo gỡ ngay để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Thủ đô;

Đề xuất những giải pháp trọng tâm, khả thi cho năm 2025 và giai đoạn 2026-2030, đặc biệt là các sáng kiến khai thác kinh tế số, kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo và kinh tế tư nhân, nhằm đưa Hà Nội trở thành hình mẫu phát triển bền vững trong khu vực.

Cần khai thác triệt để các động lực đột phá mới

Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, năm 2025, Thành phố đặt mục tiêu tăng trưởng là 8%, trong bối cảnh mới của đất nước và quốc tế, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt là trong công tác lãnh đạo, điều hành. Đây là một bài toán lớn đặt ra cho Thành phố.

Thông tin về các kết quả tăng trưởng kinh tế của Hà Nội trong những năm gần đây, Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh cho biết, lịch sử của Hà Nội đã có những giai đoạn tăng trưởng hơn 8%, trong đó cao nhất là năm 2022 với 8,29%, đóng góp tích cực cho tăng trưởng cả nước.

Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh mong muốn các chuyên gia, nhà khoa học giúp Hà Nội chắt lọc, lựa chọn, nhìn ra điểm mới, động lực mới để Thủ đô phát triển

Theo Chủ tịch UBND Thành phố Trần Sỹ Thanh, dư địa phát triển, nguồn lực, cơ chế cho sự tăng trưởng và phát triển của Thành phố vẫn vậy. Ngoài ra, Hà Nội còn có thêm Luật Thủ đô 2024 và 2 quy hoạch lớn, cùng tinh thần mới từ Trung ương, Bộ Chính trị đã lan toả tới cán bộ công chức, người dân, doanh nghiệp Thủ đô.

Dù vậy, Hà Nội vẫn cần thêm lời giải để làm thế nào năm 2025 tăng trưởng kinh tế hơn 8%, sau đó tạo đà, củng cố các vấn đề để bước vào giai đoạn mới tăng trưởng cao nhất có thể và một vài năm tăng trưởng hơn 10%.

Theo ông Trần Sỹ Thanh, Hội thảo là quyết tâm, sự cầu thị của Thành phố và mong muốn được lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học để tạo sự cổ vũ, động viên cùng các ý kiến có tính hệ thống, sự phân tích giúp Hà Nội chắt lọc lựa chọn nhìn ra điểm mới, động lực mới để phát triển trên nền thể chế hiện nay.

Đưa ra nhận định, đề xuất các giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao nhất trong năm 2025 và phấn đấu đạt 2 con số giai đoạn 2026-2030, góp phần thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhận định, để đạt tăng trưởng 8,5% cho giai đoạn 2021-2030 (theo quy hoạch phát triển Thành phố), trong 6 năm còn lại, trung bình phải đạt 10%. Đây là mục tiêu đầy thách thức và áp lực với Hà Nội.

TS. Nguyễn Đình Cung cũng đề xuất các giải pháp cần thiết, bao gồm cả các giải pháp ngắn hạn và dài hạn, để đạt được mục tiêu tăng trưởng. Đó là khai thác, phát huy và làm mới các động lực truyền thống.

Trước mắt, Hà Nội đẩy mạnh giải ngân hết đầu tư công. Phối hợp, thúc đẩy giải ngân đúng, , hoàn thành đúng hạn các dự án đầu tư. Tháo gỡ ngay các vướng mắc pháp lý cho các dự án, giải phóng nguồn lực đang "đọng chết", tạo sản phẩm cho xã hội, góp phần tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế Thành phố.

Cùng đó, đánh giá lại thực trạng sản xuất các sản phẩm công nghiệp và sản phẩm xuất khẩu chủ yếu; tháo gỡ vướng mắc, rào cản và cung cấp các hỗ trợ cần thiết để khai thác tối đa năng lực sản xuất, để công nghiệp chế tác, chế tạo có được tăng trưởng cao nhất có thể (phải trên 8%).

Về dịch vụ, ngắn hạn trước mắt, từng sở ngành rà soát, đánh giá thực trạng phát triển các ngành dịch vụ thuộc phạm vi quản lý và thực hiện ngay các giải pháp cần thiết, tận dụng hết các cơ hội, tiềm năng sẵn có để ít nhất duy trì tăng trưởng cao như hiện nay (đối với dịch vụ đã có tăng trưởng cao và có vai trò lớn trong kinh tế Thủ đô, gồm thương mại, tài chính ngân hàng, vận tải, kho bãi….).

Bên cạnh đó, thúc đẩy tăng trưởng thêm ít nhất một điểm % đối với các dịch vụ có tăng trưởng mức trung bình (như giáo dục, đào tạo và khoa công công nghệ).

Về trung và dài hạn, cần đầu tư phát triển hạ tầng và thông minh hoá chế độ quản lý, giải quyết cơ bản tắc nghẽn giao thông đô thị; thông minh hoá hệ thống giao thông đô thị. Sớm triển khai đầu tư các dự án hạ tầng chiến lược, nhất là hạ tầng giao thông đô thị đã xác định trong quy hoạch phát triển hà nội 2021-2030, tầm nhìn 2050; gồm cả các dự án do Trung ương quản lý trên địa bàn Hà Nội.

Khôi phục lại và đẩy mạnh công nghiệp hoá kinh tế Thành phố bằng cách xây dựng thêm một số khu công nghiệp công nghệ cao; Hà Nội chỉ thu hút công nghiệp công nghệ cao và sản xuất xanh. Công nghiệp hoá gắn với đô thị hoá và ngược lại.

Có đột phá trong cải thiện môi trường kinh doanh, chú trọng hơn công tác thu hút FDI chất lượng cao. Thực hiện chuyển đổi số toàn điện kinh tế Thành phố, trong đó, ưu tiên thực hiện chương trình chuyển đổi số doanh nghiệp; Thực hiện chương trình khởi nghiệp gắn với đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp để đến năm 2030 có trung bình ít nhất 40 doanh nghiệp/1000 dân, thành trung tâm khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo quốc gia.

Xây dựng và thực hiện các đề án, kế hoạch phát triển các ngành dịch vụ, gồm dịch vụ thương mại và du lịch, logistics, tài chính-ngân hàng, dịch vụ chuyên môn, khoa học công nghệ và nghiên cứu phát triển và dịch vụ y tế… Ngành dịch vụ Thành phố phải được phát triển và đánh giá theo tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Nguyễn Đình Cung cũng cho rằng, Hà Nội cần thành lập ban xúc tiến và vận động đầu tư trực thuộc UBND chuyên trách cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và vận động, thu hút đầu tư vào Thành phố…

Xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể để hỗ trợ thu hút đầu tư vào lĩnh vực mới

Chỉ ra một số khó khăn thách thức trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng, TS Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hà Nội đang trở thành một trung tâm thương mại, tài chính, du lịch, thay vì phát triển cân bằng giữa các lĩnh vực. Hà Nội có tốc độ tăng trưởng cao ở bán lẻ, tài chính, ngân hàng, bất động sản, nhưng vẫn chưa có các trung tâm tài chính quốc tế lớn như Singapore hay Hồng Công. Tiêu dùng nội địa chưa phục hồi mạnh, ảnh hưởng đến doanh thu của doanh nghiệp bán lẻ, dịch vụ. Xuất khẩu gặp khó khăn do thị trường suy giảm, đặc biệt trong các ngành dệt may, da giày, điện tử. Ngoài ra, phụ thuộc nhiều vào dịch vụ khiến Hà Nội dễ bị tổn thương trước suy thoái kinh tế toàn cầu. Nếu tiêu dùng và du lịch giảm sút, GRDP có thể bị ảnh hưởng nặng nề.

TS Đậu Anh Tuấn cho rằng, cần có kích cầu tiêu dùng, có cơ chế để người dân có niềm tin tiêu dùng. Phải tạo ra phong trào kích cầu mới. Cũng theo ông Tuấn, hiện dư địa xuất khẩu gặp khó trước vấn đề áp thuế và chiến tranh thương mại sẽ ảnh hưởng tới sản phẩm xuất khẩu. Hà Nội cần phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến - chế tạo để giảm phụ thuộc vào dịch vụ. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong các ngành sản xuất, tạo giá trị gia tăng cao hơn. Mở rộng hạ tầng khu công nghiệp, đặc biệt là khu công nghệ cao Hòa Lạc, thu hút FDI vào sản xuất. Đẩy mạnh nông nghiệp công nghệ cao, phát triển chuỗi giá trị nông sản để gia tăng giá trị xuất khẩu. Kiểm soát thị trường bất động sản, tránh đầu cơ, thúc đẩy nhà ở xã hội để đảm bảo sự phát triển bền vững. Tập trung đầu tư vào công nghệ cao, công nghiệp chế biến - chế tạo thay vì quá phụ thuộc vào bất động sản. Nâng cao chất lượng lao động, đào tạo kỹ năng phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp. Hỗ trợ doanh nghiệp nội địa tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào FDI.

Còn theo GS. TS. Hoàng Văn Cường – Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội cần đầu tư vào khu vực phố cổ, phục vụ du lịch thương mại và phát triển trục sông Hồng, dịch vụ du lịch, tạo tăng trưởng bền vững. Kêu gọi nhà đầu tư vào khu tiềm năng, khai thác cảnh quan thiên nhiên vào Sóc Sơn, Ba Vì, khu vực lưu trú cho giới tinh hoa. Như vậy sẽ tạo ra tăng trưởng nhanh. Thứ ba là khai thác du lịch thông minh phát triển bền vững lâu dài.

Bên cạnh rà soát lại tăng trưởng truyền thống các chuyên gia khuyến nghị đặc biệt rà soát động lực tiềm lực tăng trưởng mới. Theo Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Bùi Quang Tuấn, dư địa tăng trưởng của Hà Nội là các doanh nghiệp đang đi vào lĩnh vực mới như kinh tế số. Hà Nội có tiềm năng phát triển kinh tế số, cao hơn mặt bằng chung của cả nước. Nổi bật là thương mại điện tử, công nghệ tài chính fintech, tiền số, tạo hệ sinh thái cho các thành phần này đóng góp cho tăng trưởng. Về kinh tế xanh, năng lượng tái tạo, chuyển dịch năng lượng, sẽ giúp tăng giá trị gia tăng cao.

Hà Nội cần huy động các nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực KHCN và đổi mới sáng tạo, tạo ra một hệ sinh thái cho đổi mới sáng tạo. Và mong muốn Hà Nội phát huy vai trò đầu tàu của giáo dục, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của quốc gia và khu vực.

Trao đổi với các nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp và đại biểu tại Hội thảo, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, Hà Nội xác định đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển hạ tầng cho công nghiệp công nghệ số làm nền tảng phát triển Chính quyền điện tử, Chính quyền số, kinh tế số, xã hội số, công dân số. Xây dựng cơ chế, chính sách, giải pháp cụ thể để hỗ trợ, khuyến khích nhằm tăng cường thu hút đầu tư vào các ngành, lĩnh vực mới, công nghệ cao như chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật…

Hà Nội đang thực hiện quyết liệt, hiệu quả Chương trình chuyển đổi số TP. Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Thúc đẩy phát triển kinh tế số, khuyến khích doanh nghiệp đẩy mạnh sử dụng các dịch vụ số trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ... phấn đấu tỷ trọng kinh tế số trong GRDP đạt 30%. Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng và chuyển giao công nghệ, chuyển đổi số, áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn, hệ thống quản lý tiên tiến, các công cụ nâng cao năng suất, chất lượng, hỗ trợ áp dụng chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc, xây dựng, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ, nhãn hiệu sản phẩm chủ lực...

Đồng thời khẩn trương triển khai thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Thực hiện hỗ trợ một số doanh nghiệp triển khai các hoạt động đổi mới sáng tạo có hiệu quả để định hướng, dẫn dắt hoạt động đổi mới sáng tạo trong các doanh nghiệp; phấn đấu tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo đạt trên 50%.

Chủ tịch Trần Sỹ Thanh cũng cho biết, tháng 9 năm nay, Hà Nội sẽ khởi công xây dựng khu công nghệ cao sinh học rộng khoảng 200ha tại quận Bắc Từ Liêm. Việc triển khai dự án là hành động, việc làm cụ thể, thiết thực, hiệu quả để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Minh Anh