Tôn vinh sáng tạo có giá trị thực tiễn

Tối 13/11, Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật TP. Hà Nội lần thứ II đã tổ chức lễ trao giải, tôn vinh 52 đề tài, giải pháp kỹ thuật xuất sắc. Sự kiện có sự tham dự của Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng, đại diện Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Quỹ Vifotec, lãnh đạo các sở, ngành cùng đông đảo các nhà khoa học, chuyên gia, các tác giả tham dự hội thi.

Được tổ chức 2 năm 1 lần, Hội thi lần thứ hai ghi nhận sự gia tăng mạnh về số lượng, với 980 công trình, thuộc 6 lĩnh vực: công nghệ thông tin – điện tử – viễn thông; cơ khí – tự động hóa; vật liệu – hóa chất – năng lượng; xây dựng – giao thông; nông lâm ngư nghiệp – tài nguyên môi trường; y dược; giáo dục và đào tạo cùng các giải pháp sáng tạo trong quản lý, điều hành cơ quan, đơn vị.

Điều này cho thấy sức hút ngày càng lớn của Hội thi đối với cộng đồng nghiên cứu sáng tạo thủ đô. Điểm đặc biệt nhất của các đề tài là chất lượng, có thể so sánh hiệu quả trước khi áp dụng và sau khi áp dụng rõ rệt. 

Ông Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội, Phó Ban Tổ chức chia sẻ: "Các lĩnh vực phong phú cho thấy khoa học công nghệ đã phát huy ở nhiều ngành kinh tế, kĩ thuật và quản lý. Trong đó có nhiều đề tài bám sát Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, hoặc nghị quyết 59, 66 và 68. Nhiều công trình phát huy giá trị trong thực tế và phục vụ nhu cầu thời đại như ứng dụng AI vào sản xuất và giám sát; ùn tắc giao thông; xử lý môi trường; công nghệ thực tế ảo; robot trong các nhà máy sản xuất điện tử công nghệ cao.

Số lượng đề tài công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông chiếm tỉ lệ cao trong số công trình tham gia, khi chiếm tới hơn 80 đề tài. Là doanh nghiệp khoa học công nghệ đầu tư cho khoa học công nghệ nhiều năm, CTCP Bóng đèn phích nước Rạng Đông ghi dấu ấn với chuỗi 4 giải thưởng, trong đó có 1 giải nhất:

Ông Nguyễn Hoàng Kiên – Phó Tổng Giám đốc CTCP Bóng đèn phích nước Rạng Đông cho biết: "Công ty hiện nay đang đầu tư cho khoa học công nghệ là 15% lợi nhuận sau thuế, và 7% dành cho quỹ đầu tư mạo hiểm. Có thể nói rằng những nguồn lực lớn như thế là bệ đỡ cho các nhóm nghiên cứu của công ty có thể mạnh dạn, tự tin, chủ động để có những nghiên cứu và các đề tài phục vụ cho hoạt động của công ty. Điều đó có thể minh chứng qua những con số, tăng trưởng của Rạng Đông trong xuất khẩu lên tới 130%. Sản phẩm Việt Nam có chất lượng tương đương hàng ngoại nhập nhưng giá cạnh tranh hơn, có sơ sở phát triển bền vững".

Nếu lĩnh vực công nghiệp có thể đo đếm hiệu quả bằng con số, thì ứng dụng KHCN trong giáo dục đem lại giá trị về tinh thần và sự phát triển của con người. Gắn bó 30 năm với ngành giáo dục, nhà giáo - tiến sĩ Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch Hội đồng quản trị trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Nguyễn Bỉnh Khiêm đón nhận giải ba cho mô hình xây dựng trường học hạnh phúc - trường trong vườn, đem lại giá trị kép khi vườn trường với quy mô hơn 10 hecta có thể đón cùng lúc 2.000 học sinh trải nghiệm, giúp hướng nghiệp cho các em từ sớm; đồng thời có thể cung cấp một nửa số suất ăn cho học sinh trong hệ thống nhà trường gần 4.000 học trò. Mô hình đã áp dụng gần 14 năm, giúp thay đổi nhận thức của thày cô giáo và học sinh về hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp, đóng góp vào Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. 

Nhận giải 3 cho mô hình giáo dục đổi mới sáng tạo này, Nhà giáo Nguyễn Văn Hòa - Chủ tịch HĐQT Trường THCS và THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm tâm huyết: "Với hơn 100 mô hình sản xuất, trồng trọt và nghiên cứu trong khuôn viên của Trung tâm hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp, các em học sinh vừa được học tập vừa hòa mình vào thiên nhiên. Mỗi ngày đi là một ngày hạnh phúc, giúp các con hiểu rõ sở thích, sở trường của mình".

Đáng chú ý, không chỉ có các nhà khoa học chuyên nghiệp, nhiều tác giả là nông dân, kỹ sư trẻ, cán bộ quản lý hay thậm chí các em học sinh, sinh viên cũng dự thi. Điều này khẳng định tinh thần sáng tạo không giới hạn, trí tuệ Thủ đô đã lan tỏa đến từng lĩnh vực sản xuất và quản lý. Hệ thống giáo dục của Đại học Bách Khoa được xác định trở thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo lọt top 100 đại học kĩ thuật và công nghệ hàng đầu Châu Á vào 2025, việc các giảng viên chủ động thực hiện các đề tài nghiên cứu ứng dụng, mở rộng vòng kết nối giữa giảng viên với sinh viên và thậm chí là học sinh sẽ tạo ra hệ sinh thái đào tạo bền vững để tào tạo các lớp sinh viên mới. 

Thạc sĩ Hoàng Quang Huy – Giảng viên khoa Điện tử, Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội, tác giả đạt giải 3 chia sẻ: "Chúng tôi quan sát nhu cầu từ thực tế để tìm ra mô hình tối ưu. Nhóm tác giả chúng tôi là những nhà nghiên cứu trẻ, có con nhỏ, nên đứng trước thực tế trẻ nhỏ phụ thuộc vào điện thoại và điện tử, chúng tôi cùng bàn thảo giải pháp cho trẻ "sống chung với công nghệ", từ đó "Fun Edu – Phần mềm hỗ trợ học Toán cho trẻ em tiền tiểu học" ra đời. Thay vì cấm, trẻ em vẫn được dùng điện thoại, nhưng với một trò chơi hữu ích giúp tăng tư duy, luyện trí nhớ vui vẻ theo cách chơi mà học". 

Phạm Viết Chuyên là người hiện thực hóa các ý tưởng thành các game cho biết, làm việc nhóm với thày giáo đồng thời chính mình cũng trở thành "người hướng nghiệp" giúp cho em biết nhu cầu xã hội. Sau đó em có thể tham gia vào hoạt động các công ty và có thể tự mở doanh nghiệp của riêng mình. Góp sức và làm trợ lý nghiên cứu từ sớm cũng giúp cho các em học sinh tham gia đề tài biết cách lập kế hoạch và hình thành đam mê nghiên cứu từ sớm. 

Em Vũ Đức Minh - Lớp 12G - Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội bộc bạch: "Là trường cấp ba trực thuộc Đại học Quốc gia, em đã được coi như một sinh viên. Việc tổ chức đề tài, tiếp cận sâu với nghiên cứu giúp cho em hiểu hơn về cách lập kế hoạch, chủ động trong các hoạt động nghiên cứu khoa học về sau".

Sau lễ trao giải, 20 đề tài tiêu biểu sẽ được đề cử để tranh tài tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Toàn quốc lần thứ 18. Ông Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội, Phó Ban Tổ chức kì vọng, với loạt chính sách kịp thời khi TP Hà Nội ban hành loạt 6 nghị quyết ngày 29/9, khẳng định coi khoa học công nghệ là nền tảng để hỗ trợ nhà nghiên cứu, hỗ trợ cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển kinh tế trong giai đoạn cần đi nhanh và phát triển bền vững".

Đánh giá về vai trò các hoạt động đổi mới sáng tạo và tôn vinh kịp thời như Hội thi, ông Nguyễn Quân - Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam cho rằng, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đang có cơ hội lớn để tỏa sáng. Chính sách rộng mở, có diễn đàn để trao đổi và giao lưu là những cơ sở quan trọng để các đề tài nghiên cứu đi vào cuộc sống.

Việc quy tụ đông đảo các nhà nghiên cứu thuộc nhiều lĩnh vực, nhiều thành phần kinh tế cho thấy tiếng vang của chương trình. Những hoạt động tôn vinh sự sáng tạo như thế này là diễn đàn để các nhà khoa học cập nhật và giao lưu, tạo thành một cộng đồng nghiên cứu.

Ngay trong sự kiện, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng đã phát động Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật TP. Hà Nội lần thứ III.

Chính phủ vừa ban hành "bộ tứ chính sách" rường cột, thúc đẩy KHCN trở thành quốc sách. Hà Nội là địa phương đầu tiên trên cả nước ban hành 6 nghị quyết, hiện thực hóa chủ trương đưa KHCN là đòn bẩy phát triển kinh tế xã hội. Vì thế những hoạt động tôn vinh như Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật sẽ trở thành diễn đàn, nơi phát hiện và tôn vinh những giải pháp khoa học kĩ thuật, đóng góp vào phát triển thủ đô trong thời kì mới.

Minh Anh