Trung tâm thiết kế sáng tạo: Động lực mới cho phát triển sản phẩm OCOP, làng nghề

Hình thành mạng lưới Trung tâm thiết kế sáng tạo cấp xã

Thời gian qua, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Hà Nội đã phối hợp với các xã triển khai hướng dẫn, tư vấn lập hồ sơ tham gia đánh giá, công nhận Mô hình Trung tâm thiết kế sáng tạo cấp xã năm 2025 tại 5 địa điểm gồm: Làng nghề cỏ tế cổ truyền Lưu Thượng-xã Phượng Dực, TP. Hà Nội; Làng nghề chẻ tăm hương thôn Cầu Bầu-xã Ứng Thiên, TP. Hà Nội; Làng nghề chế biến chè búp khô thôn Đồng Dài-xã Suối Hai, TP. Hà Nội; Làng nghề cây cảnh, hoa giấy Phù Đổng-xã Phù Đổng, TP. Hà Nội; Làng nghề truyền thống mộc dân dụng và chế biến lâm sản Ngô Sài-xã Quốc Oai, TP. Hà Nội; Điểm du lịch Làng cổ Đường Lâm-xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, TP. Hà Nội.

Thông qua quá trình làm việc trực tiếp tại cơ sở, Trung tâm đã hỗ trợ các địa phương rà soát tiềm năng, định hướng mô hình hoạt động, hoàn thiện hồ sơ theo tiêu chí đánh giá. Đến nay, Trung tâm đã tham mưu trình lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội ký ban hành Quyết định thành lập Hội đồng đánh giá, công nhận Mô hình Trung tâm thiết kế sáng tạo cấp xã năm 2025.

Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm chuẩn hóa mô hình, tạo nền tảng để nhân rộng hệ thống Trung tâm thiết kế sáng tạo tại các địa phương có thế mạnh về làng nghề và du lịch.

Song song với việc xây dựng mô hình, Trung tâm đã tổ chức 4 hoạt động triển lãm quảng bá nghề, sản phẩm truyền thống và sản phẩm OCOP tại các xã Mê Linh, Thạch Thất, Thanh Oai và Bát Tràng. Các triển lãm được triển khai theo Kế hoạch số 2784/KH-SCT do Sở Công Thương Hà Nội ban hành ngày 02/6/2025, hướng tới mục tiêu gắn kết sản xuất làng nghề với phát triển du lịch địa phương.

Triển lãm đầu tiên diễn ra từ ngày 03-06/10/2025 tại Đền Hai Bà Trưng, xã Mê Linh, TP. Hà Nội với quy mô 80 gian hàng tiêu chuẩn của các doanh nghiệp, cơ sở công nghiệp nông thôn. Không gian trưng bày giới thiệu các sản phẩm OCOP, sản phẩm truyền thống của xã Mê Linh và nhiều địa phương khác trên địa bàn Thành phố. Trong 4 ngày diễn ra, triển lãm đã thu hút trên 3.500 lượt khách tham quan, mua sắm.

Tiếp đó, từ ngày 17-20/10/2025, Triển lãm quảng bá, giao thương, kết nối các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề phục vụ du lịch tại xã Thạch Thất được tổ chức tại Khu Quảng trường Vườn hoa Phùng Khắc Khoan, cũng với quy mô 80 gian hàng. Sự kiện đã đón hơn 3.200 lượt khách, góp phần quảng bá các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ đặc trưng của Thạch Thất và các xã lân cận.

Triển lãm quảng bá, giao thương, kết nối các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề phục vụ du lịch tại xã Thanh Oai diễn ra từ ngày 20-23/11/2025 tại Công viên Thanh Oai và sân nhà thi đấu Thanh Oai với hơn 3.800 lượt khách tham quan, mua sắm. Đây là một trong những kỳ triển lãm có sức hút lớn, tạo cơ hội cho các cơ sở sản xuất tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng và khách du lịch.

Kỳ triển lãm cuối cùng được tổ chức tại xã Bát Tràng từ ngày 18-21/12/2025 tại Sân bóng thôn 2 Giang Cao. Không chỉ giới thiệu các sản phẩm gốm sứ truyền thống và OCOP của Bát Tràng, triển lãm còn thu hút trên 3.600 lượt khách, tiếp tục khẳng định sức sống của mô hình kết hợp trưng bày, giao thương-du lịch trải nghiệm.

Thúc đẩy sáng tạo, nâng cao giá trị sản phẩm làng nghề

Qua các kỳ Triển lãm, các tổ chức, cá nhân có thể tiếp cận, tìm hiểu, kết nối các hoạt động thiết kế sáng tạo, phát huy những ý tưởng, thiết kế ra những mẫu sản phẩm mới, có giá trị kinh tế, kỹ thuật, mỹ thuật đáp ứng và phù hợp với nhu cầu, thị hiếu khách hàng; từ đó có thể phát triển, hình thành điểm đến về thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch.

Đây là cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nghệ nhân, cơ sở sản xuất với đội ngũ thiết kế trẻ, các tổ chức nghiên cứu, trường đại học và đối tác trong, ngoài nước.

Đặc biệt, các triển lãm không chỉ dừng lại ở việc trưng bày, bán sản phẩm mà còn hướng tới mục tiêu dài hạn là hình thành các điểm đến về thiết kế sáng tạo, nơi du khách có thể trải nghiệm quá trình sáng tạo, tìm hiểu câu chuyện văn hóa của làng nghề và mua sắm sản phẩm đặc trưng. Đây chính là nền tảng để phát triển các loại hình du lịch trải nghiệm, du lịch văn hóa gắn với OCOP và làng nghề.

Nhận thức rõ vai trò của con người trong phát triển thiết kế sáng tạo, Trung tâm đã phối hợp với các phường, xã, hội, hiệp hội nghề, câu lạc bộ và các đơn vị liên quan tổ chức nhiều hoạt động đào tạo chuyên sâu. Cụ thể, 5 lớp hội thảo về bảo tồn, khôi phục và phát triển văn hóa thiết kế sáng tạo đã được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức cho các cơ sở sản xuất kinh doanh sản phẩm làng nghề phục vụ du lịch.

Bên cạnh đó, 10 lớp tập huấn chuyên đề định hướng phát triển nguồn nhân lực tham gia công tác quản lý, vận hành Trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch đã giúp đội ngũ cán bộ, cộng đồng địa phương từng bước làm chủ mô hình mới. Ngoài ra, 10 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho nghệ nhân và nhà thiết kế trẻ tập trung vào việc sáng tạo mẫu mã mới, phù hợp với thị hiếu đương đại và nhu cầu của khách du lịch trong nước, quốc tế.

Thông qua các lớp hội thảo và tập huấn, các nghệ nhân, nhà thiết kế trẻ có cơ hội tiếp cận xu hướng thiết kế mới, học cách kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và sáng tạo hiện đại. Không chỉ nâng cao giá trị thẩm mỹ, những đổi mới này còn giúp sản phẩm làng nghề trở nên độc đáo, khác biệt, gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Có thể thấy, mô hình Trung tâm thiết kế sáng tạo đang từng bước phát huy hiệu quả, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế nông thôn, bảo tồn và lan tỏa giá trị văn hóa làng nghề Hà Nội; đồng thời hiện thực hóa khát vọng phát triển kinh tế bền vững từ chính những giá trị truyền thống của cộng đồng làng nghề.

Thùy Linh