Làm rõ tính đặc thù trong dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) để Thủ đô phát triển

Sáng nay (1/8), Hội thảo khoa học “Góp ý Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi)” do Đảng ủy Khối các trường Đại học, Cao đẳng Hà Nội; Sở Tư pháp Hà Nội và trường Đại học Luật Hà Nội đồng tổ chức, đã diễn ra tại trường Đại học Luật Hà Nội.

Tham dự hội thảo có Phó Bí thư Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong; Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban soạn thảo và 350 đại biểu đến từ các bộ, ngành Trung ương; thành viên Ban Soạn thảo Dự thảo Luật Thủ đô. 

Hội thảo có sự tham gia, đóng góp ý kiến của đội ngũ trí thức, nhà khoa học chuyên gia đầu ngành trên các lĩnh vực đến từ các trường Đại học, Cao đẳng, Học viện và Đại học trên địa bàn Hà Nội.

Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Bí thư Đảng khối các trường Đại học, Cao đẳng Hà Nội Nguyễn Thanh Sơn cho biết, Luật Thủ đô hiện hành được Quốc hội thông qua ngày 21/11/2012. Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, đến nay, tình hình kinh tế chính trị thế giới, khu vực và trong nước đã có nhiều thay đổi nhanh chóng, với nhất nhiều vấn đề mới đặt ra đã vượt qua các quy định hiện hành.

Đặc biệt, đón nhận tư tưởng, quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, với yêu cầu Thủ đô Hà Nội phải là Thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc, hài hòa, tiêu biểu cho cả nước, có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trên khu vực và thế giới.

Để đạt được mục tiêu này thì việc hoàn thiện thể chế mà trọng tâm then chốt là hoàn thiện luật Thủ đô là vấn đề cấp bách hơn bao giờ hết, là cơ hội để Thủ đô bứt phá phát triển.

Theo đó, Hội thảo tập trung tham luận, góp ý cụ thể vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) với 9 vấn đề như: Vị trí, vai trò, tầm vóc của Thủ đô trong xây dựng và phát triển đất nước; tính đặc thù vượt trội, vượt trước trong luật để Thủ đô phát triển; sứ mạng tầm nhìn chiến lược trong các chính sách Luật Thủ đô; bổ sung vào Luật để huy động được mọi nguồn lực của Hà Nội và cả nước trong lĩnh các lĩnh vực… 

Những nội dung này cần bổ sung những điểm nào vào luật để huy động được mọi nguồn lực của Hà Nội và cả nước, trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, thu hút sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao; Phát huy tiềm lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong quy hoạch và quản lý đô thị, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, giao thông, phát triển nông nghiệp nông thôn... Đây là những luận cứ khoa học xác đáng đưa thực tiễn của cuộc sống vào luật.

Hà Nội cần bảo đảm hệ thống giáo dục công lập cho mọi đối tượng 

Góp ý cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo của Thủ đô, GS. TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm Hà Nội nhận định, giáo dục và đào tạo Thủ đô đã có những thành tựu đáng ghi nhận cả về chất lượng giáo dục đại trà và giáo dục mũi nhọn. Điều này có thể được minh chứng qua kết quả thi tốt nghiệp và các cuộc thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Ngành Giáo dục Hà Nội cũng là đơn vị đi đầu trong công tác xã hội hóa giáo dục. 

Tuy vậy, giáo dục Thủ đô cũng gặp không ít những khó khăn, vướng mắc và lúng túng. Hà Nội như là một Việt Nam thu nhỏ, có thành phố, có nông thôn và có cả miền núi. Mật độ di dân cơ học cao, công tác dự báo chưa thật chuẩn xác nên ngành giáo dục và đào tạo hằng năm phải đối mặt với nhiều vấn đề.

Để xứng đáng là trung tâm lớn về giáo dục và đào tạo, GS. TS Nguyễn Văn Minh Minh kiến nghị, trong quy hoạch Thủ đô cần xác định rõ giữa việc xây dựng các khu đô thị, khu sản xuất phải đồng thời có đất cho giáo dục, y tế. Trong chương trình giáo dục địa phương cần làm rõ nội hàm “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” một cách cụ thể và phải đưa vào trong chương trình giáo dục.

Để giáo dục đại trà và mũi nhọn phát triển, Hà Nội cần bảo đảm hệ thống công lập cho mọi đối tượng trong lứa tuổi đến trường; Ưu tiên đầu tư toàn diện cho giáo dục đại trà, cho các vùng nông thôn, miền núi, khu công nghiệp. Thành phố cũng cần thực hiện xã hội hóa nhằm đáp ứng cho các đối tượng người học khác nhau; Được phép tạo sự liên thông, liên kết với hệ thống giáo dục khu vực và quốc tế và được phép điều chỉnh chương trình phù hợp theo thông lệ quốc tế ở mức độ cơ bản.

Muốn tạo hệ thống hình mẫu trường học và giáo dục để nhân rộng, Hà Nội ngoài việc được phép xây dựng hệ thống trường liên cấp, có thể xây dựng các trường nghề phù hợp với các khu vực phát triển khác nhau gắn bó chặt chẽ với giáo dục phổ thông. Các trường trung học phổ thông gắn với giáo dục nghề nghiệp.

Để xây dựng trường học thông minh và hạnh phúc, Luật cần làm rõ, Hà Nội được phép xây dựng hệ thống trường học quy chuẩn theo thông lệ quốc tế và có cơ chế đầu tư phù hợp; Được quyền đào tạo, tuyển dụng đội ngũ giáo viên theo yêu cầu của địa phương theo cơ chế riêng; Được quyền sắp xếp lịch học phù hợp.

Luật Giáo dục qua các thời kỳ đã xác định rõ hệ thống giáo dục quốc dân là hệ thống giáo dục mở, liên thông gồm giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên. Trong đó, cấp học, trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm: Giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Để bảo đảm tính chất “đa mục tiêu” của nền giáo dục, chúng ta không thể chỉ dựa vào nguồn lực của Nhà nước mà cần thực hiện giải pháp “xã hội hóa”.

Để làm được điều đó, theo GS. TS Nguyễn Văn Minh, cần có điều khoản cụ thể đối với vấn đề xã hội hóa trong giáo dục, có chính sách ưu tiên, cả về đất đai, thuế và quyền tự quyết trong xây dựng mô hình, tổ chức thực hiện.

Để tăng tính hội nhập quốc tế, theo TS Minh, Hà Nội được quyền xây dựng các trường học với mức độ quốc tế hóa cao trong chương trình, chủ động trong hội nhập và được kí kết công nhận giữa các hệ thống, được quyền sắp xếp lại chương trình thích ứng để được công nhận rộng rãi trên trường quốc tế. Bên cạnh đó, Hà Nội cần có cơ chế đào tạo giáo viên, trao đổi giáo viên với các nước ở mức độ cho phép.

Về xây dựng đội ngũ cán bộ, Hà Nội được quyền xây dựng các quy định, tiêu chuẩn phù hợp trong tuyển dụng. Hà Nội được phép ký kết đào tạo đội ngũ không chỉ trong nước mà cả với các đối tác quốc tế; Có cơ chế thí điểm hợp đồng giáo viên nước ngoài đảm bảo chất lượng giảng dạy cả trong hệ thống công lập; Được quyền công nhận chương trình, được quyền trao đổi học sinh với các đối tác.

Cũng theo GS.TS Nguyễn Văn Minh, để thực hiện tốt Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Hà Nội cần có những cơ chế đặc thù. Trong đó, ngoài việc tuân thủ các luật liên quan, Luật Thủ đô (sửa đổi) cần có “không gian” rộng hơn, trong đó có các điều luật về giáo dục đào tạo thì mới thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Các ý kiến tham luận, góp ý của đội ngũ các nhà khoa học tại hội thảo sẽ được TP. Hà Nội, Ban soạn thảo, các cơ quan có chức năng xem xét, nghiên cứu nhằm bổ sung các luận cứ khoa học nhằm hoàn thiện Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Gia Huy