Hướng tới phát triển các khu thương mại, văn hóa

Đây là ý kiến được chuyên gia đưa ra tại hội thảo "Cơ chế phát triển thương mại, văn hóa (BID)" ngày 22/1 do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với Viện nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển tổ chức. Hội thảo có sự tham dự của đông đảo các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, nhà nghiên cứu văn hóa…

Hội thảo nhằm hướng tới việc nghiên cứu cơ sở lý luận hình thành khu thương mại, văn hóa (BID); thực tiễn các hoạt động đang triển khai hiện nay trên địa bàn quận Hoàn Kiếm để từ đó xác định điều kiện hình thành, thiết lập cơ chế hoạt động, mô hình quản lý và khuyến nghị các giải pháp nhằm phát triển khu thương mại, văn hóa (BID) trong thời gian tới.

Theo các nhà nghiên cứu, những tuyến phố "hàng" ở Hà Nội chuyên kinh doanh một số sản phẩm hàng hóa hoặc phố ẩm thực Tống Duy Tân - Cấm Chỉ, Tạ Hiện… không chỉ thúc đẩy hoạt động thương mại mà đã là một giá trị văn hóa từ cảnh quan cho đến tinh thần hợp tác kinh doanh buôn có bạn, bán có phường của người dân. Sinh hoạt của người dân tại khu vực tuyến phố chuyên doanh hay các làng cổ trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng chính là di sản văn hóa, nét đẹp về văn hóa cần phải được duy trì và bảo vệ. Hà Nội cũng có nhu cầu phát triển các hoạt động công nghiệp văn hoá, giải trí cho thanh niên, du khách nước ngoài và kinh tế đêm. Việc phát triển công nghiệp văn hóa, giải trí và kinh tế đêm cần phải có một khu vực riêng để không ảnh hưởng đến đời sống của người dân xung quanh.

Các khu thương mại, văn hóa Hà Nội giúp phát huy được thế mạnh về văn hóa

Theo Phó Chủ tịch Hội Luật Quốc tế Việt Nam Nguyễn Hưng Quang, Hà Nội có rất nhiều tiềm năng áp dụng mô hình khu BID để thúc đẩy hoạt động thương mại, đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường… như chuyển đổi mô hình vận hành các khu phố đi bộ hiện có (khu vực hồ Hoàn Kiếm và các chuyên doanh lân cận, khu phố Trịnh Công Sơn, Công viên Thống Nhất, Đảo Ngọc - Ngũ Xã, Thành cổ Sơn Tây…) và thiết lập những khu BID mới dựa trên những đặc điểm di sản văn hóa và cộng đồng cần bảo vệ hoặc thúc đẩy phát triển (như một số tuyến phố "Hàng": Hàng Mã - Hàng Đường - Hàng Đồng - Lò Rèn - Hàng Giấy - chợ Đồng Xuân, khu ẩm thực Tống Duy Tân - Cấm Chỉ - Phùng Hưng, Làng cổ Đường Lâm, Làng lụa Vạn Phúc). Bởi vậy, khi hình thành các Khu thương mại, văn hóa thì Hà Nội sẽ phát huy được các lợi thế so sánh, tiềm năng thế mạnh về văn hóa. Việc áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát tại các khu thúc đẩy thương mại và văn hóa ở một số địa điểm trên địa bàn Thủ đô có tiềm năng, lợi thế về thương mại, dịch vụ, du lịch, văn hóa của Thủ đô là thực sự cần thiết.

Tuy nhiên, theo đánh giá của các cơ quan liên quan, việc phát triển các mô hình BID ở các quốc gia, trong đó có Việt Nam và Thủ đô Hà Nội gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, các quy định về mô hình chưa được luật hóa đầy đủ, quá trình phát triển vẫn mang tính tự phát. Quy trình từ hoạt động quy hoạch, tổ chức triển khai, giám sát, điều tra, đánh giá chưa được xây dựng chặt chẽ, chưa tạo được các mô hình, quy trình chuẩn để áp dụng rộng rãi. Chưa có các cơ chế, chính sách đột phá, hấp dẫn để thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư vào các khu vực được quy hoạch.

Đại diện Sở Du lịch Hà Nội cho rằng cần có một số cơ chế, chính sách đặc thù, thí điểm có nghiên cứu, triển khai trong các khu thúc đẩy thương mại và văn hóa (BID) như chính sách mở rộng thời gian hoạt động, kinh doanh dịch vụ của các cơ sở hoạt động kinh doanh, du lịch trên địa bàn (dự kiến mở 24/24 giờ đối với các cơ sở kinh doanh đạt chuẩn, được cấp phép).

Bên cạnh đó là chính sách về quản lý kiến trúc trong khu vực thí điểm, có nghĩa bên cạnh các quy định về khoảng lùi, chiều cao… đã được quy định cụ thể, cần có các tiêu chí, tiêu chuẩn về kiến trúc mặt ngoài, màu sắc… tạo sự độc đáo, thu hút khách du lịch. Chính sách về miễn, giảm thuế, phí đối với các cơ sở kinh doanh trong khu vực thí điểm cần được quan tâm.

Ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng khẳng định, mô hình này đem lại những hiệu quả trong việc thu hút các nguồn lực xã hội, nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn các giá trị văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật, phát triển du lịch, dịch vụ trong khu vực. Hội thảo không chỉ bàn thảo đến cơ sở hình thành, cơ chế phát triển các khu BID, mà còn là cơ sở để cung cấp thêm thông tin, phục vụ cho việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV (tháng 5, 6/2024).

Minh Anh