Lưu ý các nguyên tắc bảo đảm an toàn thực phẩm từ rau quả trái vụ

Do đó, khi lựa chọn và chế biến rau quả trái vụ, người tiêu dùng vẫn cần lưu ý các nguyên tắc đảm bảo an toàn thực phẩm, hạn chế độc tố tồn dư.

Theo quy luật của tự nhiên, mỗi loại rau sinh trưởng và phát triển đều cần có những yêu cầu riêng liên quan đến vấn đề thời tiết, thổ nhưỡng, dinh dưỡng... Vì vậy, người trồng rau luôn phải quan tâm đến thời vụ gieo trồng.

Một số loại rau được trồng nhiều vào vụ Đông Xuân, còn ở các mùa khác, rau sinh trưởng kém hơn, năng suất thấp, dễ bị sâu bệnh, thậm chí không thể phát triển.

Song, những năm gần đây, nhiều địa phương có điều kiện về đất đai, nguồn nước đã vận động nông dân áp dụng các phương pháp kỹ thuật để sản xuất các loại rau trái vụ cho giá trị kinh tế cao gấp 2 - 3 lần so với trồng rau chính vụ.

Dạo quanh các chợ, chúng ta dễ dàng mua các loại rau chỉ sinh trưởng và phát triển thuận lợi trong mùa hè (như rau muống, ngọn bí ngô, rau dền…) nhưng lại được bày bán khá nhiều vào mùa đông, thậm chí còn non xanh hơn cả các loại rau chính vụ.

Những loại rau này người trồng thường dùng nhiều thuốc kích thích tăng trưởng và thuốc bảo vệ thực vật để thúc cho rau phát triển. Trong các loại rau trái vụ như vậy sẽ tồn dư nhiều hóa chất độc hại gây tổn hại tới sức khỏe người tiêu dùng.

Hay nhiều loại khác như măng tươi (như măng nứa, măng mai…) chính vụ sẽ rộ lên từ tháng 5 - 8 nhưng lại được bày bán hầu như quanh năm.

Đối với các loại quả trái mùa được bảo quản bằng hóa chất độc hại, khi ăn thường không có mùi thơm đặc trưng và có vị ủng (phụ thuộc vào thời gian bảo quản dài hay ngắn).

Ngoài ra, một số loại quả khi bảo quản trong thời gian dài thì ruột quả bắt đầu bị thối hỏng nhưng vỏ ngoài vẫn giữ được mầu sắc bình thường. Trong những loại quả này, chủ yếu là các loại quả như cam, quýt, táo, lê… được nhập khẩu lậu không rõ nguồn gốc.

Chính vì vậy, không ít bà nội trợ vẫn còn băn khoăn khi sử dụng các loại rau quả trái vụ bởi lo lắng quá trình trồng trái vụ cần sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc bảo vệ thực vật. Thực tế, với kỹ thuật trồng rau trong nhà kính, nhà lưới, người nông dân đã trồng được rất nhiều loại giống cây khác nhau. Do đó, nếu áp dụng kỹ thuật đúng cách thì rau trái vụ vẫn có thể sinh trưởng, phát triển như rau chính vụ mà không cần dùng các loại thuốc bảo vệ thực vật độc hại.

Nên ưu tiên chọn rau quả chính vụ

Theo các chuyên gia thực phẩm, rau, củ, quả, đặc biệt là các loại rau lá, không có nhiều chất sinh ra năng lượng cho cơ thể nhưng lại không thể thiếu trong mỗi bữa ăn. Rau cung cấp nhiều chất hoạt tính sinh học, đặc biệt là các muối khoáng có tính kiềm, các vitamin, các chất pectin (một chất xơ) và axit hữu cơ mà các thực phẩm khác không có. Ngoài ra, rau còn cung cấp nhiều xenluloza (chất xơ hòa tan). Một số loại rau ăn lá làm gia vị như mùi, rau thơm, hành, tỏi... có chứa tinh dầu và nhiều hoạt chất tốt cho sức khỏe.

Tuy nhiên, rất khó để phân biệt được rau sạch hay không bằng mắt thường. Trước đây, người ta thường quan niệm đi chợ thấy rau nào có sâu ăn thì đó là rau sạch. Nhưng điều này cũng chưa chính xác. Rau có rất nhiều loại: Rau ăn lá như rau cải, rau muống, rau xà lách, rau cần...; rau củ như cà rốt, củ cải, su hào, củ đậu...; rau quả như cà chua, cà bát, cà pháo, dưa chuột...; rau gia vị gồm các loại hành, tỏi, rau răm, rau mùi...

Để chọn rau ăn lá an toàn cho sức khỏe, mọi người nên ưu tiên chọn rau chính vụ. Các loại rau củ, quả phải gọt vỏ như bí, bầu, mướp... thường an toàn hơn các loại rau ăn lá nên có thể ăn trái vụ.

Ngoài ra, trước khi nấu cũng nên rửa rau nhiều lần dưới vòi nước sạch, sau đó ngâm với nước sạch để có thể giảm chất tồn dư trong rau. Ngoài ra nên ưu tiên các cách chế biến chín. Việc ăn rau sống thường xuyên dễ ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa, tạo điều kiện cho các loại giun, sán xâm nhập.

Các bà nội trợ nên chọn những loại rau củ quả có nguồn gốc từ các đơn vị được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, sơ chế rau, quả an toàn hoặc giấy chứng nhận VietGAP (giấy chứng nhận phù hợp với tiêu chuẩn GAP khác); lựa chọn thực phẩm ở những nơi cung cấp uy tín.

Các chuyên gia khuyến nghị, không nên rửa rau quả ngay sau khi mua về rồi mới cất tủ lạnh, vì độ ẩm còn lại có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Thay vào đó, chỉ nên rửa ngay trước khi sử dụng.

Trái cây và rau củ tươi là nguồn dinh dưỡng lành mạnh, cần thiết cho mọi chế độ ăn. Thực hiện đúng các bước vệ sinh sẽ giúp loại bỏ đáng kể bụi bẩn, vi khuẩn, đảm bảo bữa ăn an toàn cho cả gia đình.

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyên người tiêu dùng nên thận trọng khi chọn mua trái cây, nên chọn mua những loại có dáng vẻ tự nhiên và cảnh giác với những loại nom quá bóng bẩy, đẹp mã.

Đối với cam quít, nên chọn những quả còn cuống và lá. Tốt nhất nên lay thử nhẹ cuống xem có đúng cuống thật hay được dính bằng keo, mua trái cây ở những cửa hàng có tín nhiệm, có địa chỉ rõ ràng, không nên mua những loại quả không rõ nguồn gốc.

Những trái cây (nhất là hàng nhập ngoại) được bảo quản theo các phương pháp an toàn thường được đóng gói cẩn thận, có ghi tên công ty, hãng gia công chế biến trên bao gói bán lẻ và trên thùng đựng.

"Người dân nên ăn những trái cây trong nước thu hoạch theo mùa và không mua những rau quả trái mùa nếu không biết rõ chúng được bảo quản bằng phương pháp gì, có an toàn không", Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo.

Bích Phương