Siết chặt truy xuất nguồn gốc, bảo đảm an toàn thực phẩm

Nhận thức rõ điều này, Thành phố Hà Nội đã tăng cường các biện pháp đồng bộ như mở rộng hệ thống truy xuất nguồn gốc, hoàn thiện dữ liệu, đẩy mạnh thanh, kiểm tra liên ngành, xử lý nghiêm vi phạm. Những nỗ lực này nhằm xây dựng thị trường lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và củng cố niềm tin xã hội vào công tác quản lý nhà nước.

Chú trọng triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc

Những năm gần đây, thành phố Hà Nội đã chú trọng triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với nông sản, thực phẩm chế biến và các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu. Việc áp dụng mã truy xuất (QR code / mã vạch) giúp tạo ra "hồ sơ số" cho từng sản phẩm, từ khâu sản xuất, sơ chế, đóng gói, vận chuyển đến phân phối và tiêu thụ. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể kiểm tra nguồn gốc sản phẩm ngay tại điểm bán, cũng như cơ quan quản lý dễ dàng truy vết khi phát hiện vi phạm.

Đến nay hệ thống truy xuất đã được cấp tài khoản cho hàng nghìn cơ sở sản xuất, từ trang trại, hợp tác xã nông nghiệp, đến các doanh nghiệp chế biến, phân phối. Hàng loạt sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm đóng gói khi lưu thông trên thị trường Thủ đô đều có mã truy xuất rõ ràng, bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm của nhà sản xuất.

Việc áp dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc không chỉ nâng cao chất lượng quản lý mà còn tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp. Đối với người tiêu dùng, có thêm cơ hội lựa chọn sản phẩm an toàn, rõ xuất xứ, bảo vệ sức khỏe gia đình; đối với doanh nghiệp, đó là cơ hội nâng cao uy tín, xây dựng thương hiệu, khẳng định chất lượng. Hệ thống truy xuất cũng là công cụ quan trọng để cơ quan quản lý thực hiện hậu kiểm, giám sát chuỗi cung ứng, ngăn chặn thực phẩm giả, thực phẩm bẩn và vi phạm an toàn thực phẩm.

Bên cạnh công tác xây dựng hệ thống quản lý, Hà Nội thực thi nghiêm túc nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm. Các đoàn kiểm tra liên ngành gồm quản lý thị trường, y tế, nông nghiệp về an toàn thực phẩm được thành lập thường xuyên, đột xuất, đặc biệt vào dịp cao điểm, mùa lễ, Tết… nhằm phát hiện vi phạm từ khâu sơ chế, đóng gói đến phân phối, tiêu thụ.

Kết quả kiểm tra cho thấy nhiều cơ sở, hộ kinh doanh đã vi phạm quy định an toàn thực phẩm, không khai báo rõ nguồn gốc, hoặc sử dụng nhãn mác không đúng quy định. Trong nhiều trường hợp, thực phẩm bị phát hiện không bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh, không truy xuất được nguồn gốc, thậm chí nhập lậu, không rõ xuất xứ. Những cơ sở này bị xử phạt hành chính, buộc tiêu hủy sản phẩm, tịch thu tang vật, đình chỉ hoạt động — theo đúng quy định của pháp luật.

Việc xử lý nghiêm và công khai các vi phạm nhằm tăng tính răn đe, ngăn chặn tái phạm. Điều này bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và thực phẩm an toàn.

Quan trọng hơn, các biện pháp thanh, kiểm tra được tiến hành dựa trên dữ liệu truy xuất nguồn gốc giúp truy vết nhanh, xác minh xuất xứ và xử lý đúng đối tượng từ trang trại, nhà sơ chế, doanh nghiệp, tới đầu mối phân phối. Nhờ đó, khi có sự cố về chất lượng thực phẩm, hệ thống phản ứng kịp thời, minh bạch, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Đồng bộ các giải pháp từ công nghệ, quản lý đến kiểm tra, xử lý vi phạm

Việc Hà Nội áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc kết hợp với kiểm tra, xử lý nghiêm minh thể hiện rõ quyết tâm bảo vệ người dân và giữ vững kỷ cương thị trường. Nhưng để hệ thống vận hành hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều bên, từ Nhà nước, doanh nghiệp đến người tiêu dùng, các chuyên gia cho rằng cần tiếp tục mở rộng độ phủ của hệ thống truy xuất- khuyến khích mọi cơ sở sản xuất, sơ chế, phân phối tham gia, kể cả hộ nông dân, hợp tác xã nhỏ. Việc này đòi hỏi hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn, tạo thuận lợi để mọi người dân và doanh nghiệp đều tham gia được.

Đồng thời nâng cao năng lực kiểm tra, hậu kiểm bởi khi quy mô thị trường lớn, thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi, chỉ dựa vào kiểm tra đột xuất, theo đợt sẽ không đủ. Cần duy trì kiểm tra liên tục, thường xuyên, kết hợp với giám sát xã hội, phản ánh từ người tiêu dùng để phát hiện sớm vi phạm.

Bên cạnh đó, cần tăng cường truyền thông, giáo dục người dân, phổ biến cách kiểm tra mã truy xuất, hiểu biết về quyền lợi khi tiêu dùng thực phẩm an toàn, khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm minh bạch xuất xứ-từ đó tạo áp lực xã hội, khuyến khích doanh nghiệp làm đúng.

Cuối cùng, cần bảo đảm chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã để họ có điều kiện áp dụng công nghệ: đăng ký mã, đóng gói, tem nhãn, lưu trữ dữ liệu. Việc này giúp mở rộng chuỗi sản xuất minh bạch, nâng cao chất lượng tổng thể thị trường.

Với quyết tâm chính trị rõ ràng cùng việc thực thi đồng bộ các giải pháp từ công nghệ, quản lý đến kiểm tra, xử lý vi phạm, Hà Nội đang đi đúng hướng trong xây dựng một thị trường thực phẩm an toàn, minh bạch và bền vững. Hệ thống truy xuất nguồn gốc và cơ chế kiểm soát nghiêm minh không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân, mà còn nâng cao niềm tin công chúng, bảo vệ doanh nghiệp chân chính, góp phần ổn định thị trường, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Thời gian tới, nếu hệ thống được mở rộng, kiểm tra được duy trì thường xuyên và sự tham gia của cộng đồng được đẩy mạnh, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu trong cả nước về quản lý an toàn thực phẩm, nơi người dân an tâm lựa chọn sản phẩm minh bạch, nơi doanh nghiệp tuân thủ, thị trường vận hành lành mạnh và bền vững.

Diệu Anh