Hà Nội quyết tâm cao, vượt tiến độ 'xanh hóa' hệ thống giao thông

Lộ trình càng rõ, quyết tâm càng mạnh

Hà Nội đã trải qua nhiều năm đối mặt với mức báo động đỏ về ô nhiễm không khí. Bụi mịn PM2.5 xuất hiện dày đặc vào các thời điểm cao điểm khiến các chuyên gia y tế cảnh báo về nguy cơ bùng phát bệnh hô hấp và tim mạch. Ô nhiễm được ví như kẻ lặng lẽ tấn công sức khỏe, buộc thành phố phải chuyển động mạnh hơn để bảo vệ "lá phổi" chung của cộng đồng.

Các giải pháp quy hoạch đô thị, quản lý rác thải, mở rộng mảng xanh đều được thúc đẩy song song, song điểm nhấn quyết định nằm ở giao thông, lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn trong phát thải khí nhà kính. Việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 47/2024/NQ-HĐND đã mở đường cho một bước chuyển chính sách rõ ràng và cụ thể hơn bao giờ hết.

Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ thí điểm vùng phát thải thấp trong Vành đai 1 tại chín phường Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ô Chợ Dừa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Ba Đình, Giảng Võ, Ngọc Hà và Tây Hồ. Hai năm sau, phạm vi mở rộng tới năm phường giữa Vành đai 1 và Vành đai 2 gồm Láng, Đống Đa, Kim Liên, Bạch Mai và Vĩnh Tuy. Đến năm 2030, vùng phát thải thấp được triển khai với tổng cộng 36 phường xã kéo dài tới Vành đai 3.

Thạc sĩ Lê Trung Hiếu, chuyên gia giao thông, đánh giá đây là lộ trình đầy đủ và có tính khả thi cao bởi thành phố đã đi thẳng vào cốt lõi của câu chuyện chuyển đổi xanh. Theo ông, quy trình, trách nhiệm và phương thức triển khai đều được quy định rõ, giúp các cơ quan chức năng không mất thêm thời gian cho những thủ tục trung gian. Ông nhìn nhận khi đã có công thức, việc thực thi sẽ thuận lợi hơn và tạo ra hiệu quả xã hội tức thì.

Sự đồng thuận từ người dân cũng trở thành động lực quan trọng. Ông Bùi Văn Trình, cư trú tại phường Thanh Xuân, cho rằng Hà Nội đã kiên trì nhiều năm để hoàn thiện khung chính sách. Khi lộ trình được công bố chi tiết đến từng mốc thời gian, người dân và doanh nghiệp đều có cơ sở để chuẩn bị, nhất là trong việc chuyển đổi phương tiện. Ông nói rằng chủ trương này phù hợp, hướng đến lợi ích lâu dài và sức khỏe cộng đồng.

Góc nhìn của doanh nghiệp vận tải càng cho thấy sự chuyển động từ thị trường. Giám đốc Công ty TNHH Bộ Thịnh Phát 80 Nguyễn Đăng Khải chia sẻ, việc hạn chế xe xăng dầu trong nội đô chắc chắn ảnh hưởng nhất định, nhưng lộ trình thực hiện dài hơi giúp doanh nghiệp chủ động đầu tư phương tiện mới. Ông kỳ vọng chính sách hỗ trợ chuyển đổi sẽ tiếp tục được mở rộng để doanh nghiệp thích ứng nhanh hơn với yêu cầu môi trường.

Không khí xanh cũng là câu chuyện về không gian đô thị. Hà Nội đang trồng mới hàng trăm triệu cây xanh theo đề án của Chính phủ, cải tạo hồ nước, xây dựng công viên mở và nghiên cứu khôi phục dòng chảy các sông Tô Lịch, Nhuệ. Thành phố đang từng bước định hình diện mạo mới, nơi cây xanh, mặt nước và giao thông sạch trở thành trục giá trị của cuộc sống đô thị.

Giao thông công cộng xanh: từ chủ trương đến thực tiễn vượt tiến độ

Trong bức tranh giao thông công cộng, xe buýt điện và đường sắt đô thị đã tạo sự thay đổi mạnh trong thói quen đi lại của người dân. Hệ thống xe buýt điện VinBus cùng tuyến Cát Linh - Hà Đông và Nhổn - Ga Hà Nội khiến giao thông xanh trở thành lựa chọn gần gũi hơn.

Ngày 4/12/2025, Công ty Cổ phần Vận tải và Dịch vụ Liên Ninh chính thức công bố điện hóa toàn bộ đội xe. Một trăm mười một xe buýt điện VinFast được đưa vào vận hành ngay trong tháng 12 trên các tuyến 08A, 08B, 09A, 09B, 19, 21A, 21B, 37 và 125. Hệ thống sạc gồm 40 trụ được triển khai tại các điểm đầu cuối, bảo đảm phương tiện vận hành liên tục. Xe có ba kích cỡ, sàn thấp, trang bị đầy đủ công nghệ hỗ trợ lái, màn hình thông tin, Wi-Fi, camera và hệ thống cảnh báo thông minh, tạo chuẩn dịch vụ mới về an toàn và tiện nghi.

Giám đốc Công ty Liên Ninh Đoàn Văn Phan nhấn mạnh rằng, việc chuyển đổi 100% sang xe buýt điện là chiến lược dài hạn. Theo ông, đây là cách doanh nghiệp nâng tầm dịch vụ, hướng đến sự bền vững về môi trường và lợi ích của người dân.

Tại sự kiện, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền cho biết tỷ lệ buýt xanh hóa đã đạt 26,8% vào tháng 12/2025, vượt kế hoạch 1 năm. Thành phố đặt mục tiêu hoàn tất chuyển đổi toàn bộ xe buýt sang năng lượng sạch trước năm 2030 và đang hướng đến mốc hoàn thành sớm hơn. Ông cũng khẳng định taxi công nghệ và taxi truyền thống đang trong lộ trình điện hóa, với mức hoàn thành khoảng 50%.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, giao thông xanh muốn thành công phải đi cùng hạ tầng đủ tốt, dịch vụ đủ hấp dẫn và sự chung tay từ cả chính quyền, doanh nghiệp lẫn ngân hàng. Khi chính sách, nguồn vốn và thói quen di chuyển cùng chuyển động, hạn chế xe cá nhân mới có thể thực sự hiệu quả.

Hà Nội đang đẩy nhanh xây dựng hệ thống trạm sạc và trạm đổi pin. Mạng lưới kết nối đa phương tiện giữa metro, buýt điện, taxi điện và xe đạp công cộng được thúc đẩy để hình thành một hành trình di chuyển liền mạch. Thành phố đặt mục tiêu đến 2033 hoàn thiện các tuyến metro trọng điểm để giải tỏa áp lực lên đường phố và giảm xung đột giao thông.

Song song với buýt điện, Hà Nội cũng thí điểm mô hình xe đạp điện công cộng tại khu vực Nhà hát Lớn và các trạm trong Vành đai 1. Mẫu xe điện hai bánh do TNG phát triển cho phép đổi pin tại trạm thay vì phải sạc tại nhà. Mỗi lần thay pin, xe chạy được khoảng 90 km, tốc độ tối đa 25 km mỗi giờ và vẫn vận hành như xe đạp khi hết điện. Họ dự kiến triển khai hơn 5.000 xe từ nay đến quý I/2026.

Ông Đinh Văn Hùng, Giám đốc Trung tâm Địa môi trường và Tổ chức lãnh thổ, đánh giá xe đạp và xe điện công cộng là mắt xích quan trọng để nâng tỷ lệ vận tải công cộng lên 30-35% trong những năm tới. Theo ông, loại hình này khuyến khích người dân di chuyển xanh, tạo kết nối cuối chặng hiệu quả giữa buýt và metro.

Hà Nội tiến gần mục tiêu đô thị phát thải thấp

Cốt lõi của chuyển đổi xanh giao thông không chỉ nằm ở phương tiện mới mà là hệ sinh thái đồng bộ. HĐND TP. Hà Nội đã quy định việc thúc đẩy hạ tầng tiếp năng lượng sạch đi đôi với thu gom và xử lý pin xe điện sau thải bỏ, bảo đảm an toàn cháy nổ và yêu cầu môi trường. Đây là hướng tiếp cận thận trọng và bền vững, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.

Việc phân cấp cho các xã, phường tự nghiên cứu và đề xuất vùng phát thải thấp tạo điều kiện để mô hình lan tỏa từ cơ sở. Khi địa phương chủ động, tiến trình triển khai sẽ linh hoạt, phù hợp với đặc thù và tạo sự đồng thuận cao hơn.

Hà Nội đang cho thấy một sự chuyển mình mạnh mẽ. Từ cải thiện rác thải, chỉnh trang hồ nước, vệ sinh đường phố, kiểm soát xe vào nội đô đến cải tạo các dòng sông Tô Lịch, Lừ, Sét, Nhuệ và Đáy, thành phố đều hướng đến mục tiêu chung là chất lượng sống của người dân.

Việc Liên Ninh đưa 111 xe buýt điện vào vận hành là dấu mốc cho thấy doanh nghiệp đã sẵn sàng đi cùng thành phố. Việc Trí Nam triển khai xe đạp điện công cộng khẳng định các giải pháp mới đang bước từ ý tưởng sang thực tiễn. Khi các tuyến metro hoàn thiện, buýt điện phủ rộng và các vùng phát thải thấp vận hành đồng bộ, Hà Nội sẽ tiến gần hơn đến mô hình đô thị phát thải thấp mà Nghị quyết đặt ra.

Đầu tư cho giao thông xanh là đầu tư cho sức khỏe và tương lai. Hà Nội đang thay đổi từng ngày, từng tuyến đường, từng phương tiện. Chuyển đổi xanh không phải phong trào nhất thời mà là hành trình bền bỉ, nơi mỗi bước tiến là một cam kết đối với thế hệ mai sau. Thủ đô đang đi vững chắc trên hành trình đó, bằng quyết tâm chính trị, bằng hành động của doanh nghiệp và bằng sự lựa chọn của người dân.

Minh Anh